Գոհար Սարգսյան, Sputnik.
Ջութակի վարպետ, գեղանկարիչ, ծաղրանկարիչ, գրող, երաժիշտ և միկրոքանդակագործ. այս բոլոր մասնագիտություններն ամփոփված էին մեկ մարդու մեջ: Նա ոչ միայն կատարելապես տիրապետում էր դրանց, այլև ստեղծում էր գլուխգործոցներ:
«Նա ստեղծել է ավելի քան 600 երաժշտական գործիք, դրանցից 30-ը՝ բացառիկ: Նրա ստեղծած երաժշտական երգեհոնի անալոգը չկա ամբողջ աշխարհում: Կամ վիոլա պոմպոզան, որը 77 թվականին պատրաստել և մեկնել է ԱՄՆ, Բախի գծագրերով: Բախի վարպետը՝ Հոֆմանը, չկարողացավ անել, բայց էդուարդը Ղազարյանը կարողացավ»,-պատմեց վարպետի թոռը՝ Էդուարդ Տեր-Ղազարյան կրտսերը:
Նշենք, որ Բախն ալտ էր նվագում, սակայն գործիքի ձայնը բարձր չէր լսվում: Որպեսզի ցանկալի հնչյունները ստանա, նա որոշեց մեծացնել գործիքի չափը: Գծագրերը հանձնեց իր վարպետին, սակայն նա չկարողացավ Բախի ուզածը պատրաստել:
Հիմա պապի ուղին շարունակում է թոռը: Այսօրվա պես հիշում է՝ ինքն ընտրել էր իրավաբանի մասնագիտությունը: Մի օր պապը նրան առաջարկեց սովորել միկրոքանդակների լեզուն: Նստեց նրա կողքին ու տեսականը զուգորդեց գործնականի հետ: Առաջին քանդակները, բնականաբար, չէին հաջողվում: Հետո ստացվեց: Եվ իրավաբանը զիջեց քանդակագործին:
«Փոքր տարիքից երազել եմ շարունակել այդ գործը, բայց անիրականացող երազանք էր թվում: Սկզբում չէր ստացվում, բայց նա ասաց, որ ամենակարևորը աշխատել սկսելն է: Սա սարսափելի բարդ աշխատանք է՝ տիտանական, պետք է լայն գիտելիքներ ունենաս, որ նյութը մյուսի հետ համադրես, ոնց քանդակես ու փորագրես»,- պատմեց կրտսեր Տեր- Ղազարյանը:
Նրա խոսքով՝ ամբողջ աշխարհում մատների վրա կարելի է հաշվել այն մարդկանց, որոնք միկրոքանդակներ են կերտում: Տեր-Ղազարյանի համար այս արվեստը բիզնեսի միջոց չէ: Այս պահին նրա հիմնական նպատակն իր գործում կատարելագործվելն ու պապի անունով դպրոց բացելն է, որը միակը կլինի մոլորակի վրա: Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում նա խոսեց միկրոքանդակագործության նրբությունների մասին:
«Ամեն քանդակը կերտելն ինձանից պահանջում է մինչև 5 ամիս: Դրանք կերտելու համար գործիքներ չեն վաճառում: Ինքդ պիտի պատրաստես. ամեն քանդակի համար էլ մի գործիք է պետք: Եղել են պահեր, որ հիասթափվել եմ. 3-4 ամիս աշխատում ես, մեկ էլ՝ փռշտում ես, ու վերջ, ամբողջ աշխատանքդ ջուրն է գնացել: Երբ պապս պատմում էր, չէի հավատում, ինձ համար լեգենդների շարքից էր: Այստեղ ինքդ քո հետ ես պայքարում, եթե թողնես քանդակը, կստացվի՝ քո միտքը, քո գործը դավաճանեցիր»,-ասաց Էդուարդ Տեր-Ղազարյանը:
Հռոմի Սրբազան Քահայանայապետ Ֆրանցիսկոս պապի հայաստանյան այցից առաջ հենց Էդուարդ Տեր–Ղազարյանի մոտ մտահղացում առաջացավ Պապի համար որևէ միկրոքանդակ պատրաստել: Խաչքար, Հայաստանը խորհրդանշող որևէ պատկեր… տարբերակները շատ էին, իսկ կողմնորոշվելը՝ բարդ: Ի վերջո, Կաթողիկոսն առաջարկել էր Հռոմի պապի պատկերն ընտրել:
«Մի քանի աշխատանք փչացավ, վերջինը ստացվեց: Դա սրած մազի ծայրով, սև յուղաներկով դիմանկար էր, որը պատկերված էր միլիմետրանոց սաթի բեկորի վրա: Ինձ համար ամենամեծ անակնկալն այն էր, որ ինձ վերջին պահին հրավիրեցին ու ներկայացրին Պապին, դա մեծ պատիվ էր: Ես համբուրեցի աջը, նա էլ իր հիացմունքը ցույց տվեց: Հետո իրենց պաշտոնական թերթում բավականին շատ նկարներ տեղադրեցին, այդ թվում նաև՝ իմ աշխատանքը»,-պատմեց Տեր-Ղազարյանը:
Մամուլի աչքից, թերևս, չվրիպեց այն կադրը, թե ինչպես ձվաձև առարկայի մեջ իր պատկերը տեսնելուն պես Հռոմի պապը զարմացավ ու իրեն հատուկ անմիջականությամբ ծիծաղեց:
Sputnik Արմենիայի այն հարցին, թե արդյո՞ք այդ նվերից հետո նրա միկրոքանդակները ձեռք բերելու առաջարկներ եղան, Տեր-Ղազարյանը պատասխանեց, որ առայժմ նման առաջարկներ չկան: Մինչև օրս Հայաստանում ընդամենը 2 մարդ է միկրոքանդակ պատվիրել, մի քանիսն էլ՝ Միացյալ Նահանգներից: Ըստ նրա դիտարկման՝ աշխարհում այսօր քչերն են հասկանում միկրոքանդակների բացառիկ արժեքը:
Սա այն դեպքում, որ միկրոքանդակներն անզեն աչքով տեսանելի չեն, բայց երբ աչքդ «հասնում» է դրանց, քո առջև բացվում է աներևակայելի ու հրաշագործ մի աշխարհ:
