Լաուրա Սարգսյան, Sputnik.
Թբիլիսին հերթական անգամ հարթակ է դարձել ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման հարցերի քննարկման համար։ Այս անգամ բանավեճի մասին հասարակությունն իմացել է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ամերիկացի համանախագահ Ջեյմս Ուորլիքից։ Նախօրեին միջնորդը Twitter-ի իր միկրոբլոգում գրել է Թբիլիսի ժամանելու մասին` ղարաբաղյան հակամարտությունը քննարկելու համար։
«Ժամանել եմ Թբիլիսի և անհամբեր սպասում եմ ղարաբաղյան հակամարտության քննարկմանը»,- նշել է համանախագահը։
Հակամարտությունների քննարկումը և խաղաղության հասնելու ուղիները նոր երևույթ չեն և նկատվում են Հարավային Կովկասի բոլոր երկրների մայրաքաղաքներում։ Այս անգամ բացառություն չէր նաև Վրաստանի մայրաքաղաքում փակ փորձագիտական քննարկման անցկացումը հասարակական կազմակերպությունների կամ այսպես կոչված «ուղեղային կենտրոնների» մակարդակում` կազմակերպված բրիտանական «Հաշտեցման ռեսուրսներ» ՀԿ-ի կողմից։
Նա նշեց` քանի որ քննարկումները տեղի են ունենալու փակ ռեժիմով, ապա կարելի է ենթադրել, որ կողմերը կշոշափեն բանակցային գործընթացի ընթացիկ վիճակի հարցեր, ինչպես նաև խաղաղության հասնելու հնարավոր ուղիները։ Փորձագետները կդիտարկեն «մադրիդյան սկզբունքները», որոնք նախկինում ԵԱՀԿ ՄԽ միջնորդներն առաջարկել են հակամարտության կողմերին։
Ինչպես պարզաբանեց Մելիքյանը, Թբիլիսիի դիրքորոշումը ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման հարցում հանգում է երկու հիմնական գործոնի։
Առաջինն ուժի չկիրառումն է կամ լայնածավալ ռազմական գործողություններ չվերսկսելը Ադրբեջանի և Հայաստանի ու ԼՂՀ-ի միջև։ Երկրորդ գործոնը բանակցային գործընթացի շարունակումն է, որն այսօրվա դրությամբ Մինսկի խմբի համանախագահների արտոնությունն է։
Այնուամենայնիվ, այդ հարցում պաշտոնական Թբիլիսին համերաշխ է Բաքվի հետ` ճանաչելով նրա տարածքային ամբողջականությունը. չէ՞ որ վրաց-ադրբեջանական հարաբերությունները կրում են ռազմավարական բնույթ։ Ադրբեջանն էներգակիրներ առաքող երկիր է, Վրաստանի խոշորագույն առևտրային գործընկերներից և երկրի տնտեսությունում ներդրումներ կատարողներից մեկը։
Վրաստանի տարածքով են անցնում ենթակառուցվածքային տարածաշրջանային նախագծերն Ադրբեջանից դեպի հարևան Թուրքիա, որը Վրաստանի ռազմավարական գործընկերն է։ Բացի այդ, լուրջ գործոն է նաև տարածաշրջանում երկու էթնոքաղաքական` վրաց-աբխազական և վրաց-օսական հակամարտությունների առկայությունը։
«Զեկույցը չընդունվեց, բայց ԵԽԽՎ-ում բոլոր երեք վրացի պատգամավորները քվեարկեցին հակահայկական զեկույցն ընդունելու օգտին, ինչը որոշակի արձագանք առաջացրեց Երևանում»,- ասաց փորձագետը։
Պաշտոնական Թբիլիսին թեև բարյացակամորեն է վերաբերվում հարևան Հայաստանին, այնուամենայնիվ Հայաստանին նա դիտարկում է որպես ՀԱՊԿ անդամի և Եվրասիական տնտեսական միության ներկայացուցչի։
Չէ՞ որ Եվրամիության հետ ասոցացման մասին համաձայնություն ստորագրած Թբիլիսին արդեն երկար տարիներ ձգտում է դառնալ ՆԱՏՕ-ի անդամ։ Այդ գործոնները որոշակի առումով սահմանափակում են հայ-վրացական հարաբերությունները։
Ի դեպ, Մելիքյանը կարծում է, որ չնայած իր հարևանների հետ Վրաստանի փոխհարաբերությունների բազմազանությանը` նրա համար չափազանց կարևոր է պատերազմներից ու հակամարտություններից զերծ կայուն տարածաշրջանը։ Այդ դիրքորոշումը բազմիցս նշվել է Վրաստանի ԱԳՆ-ի և իշխող կոալիցիայի կողմից։
