Հայաստան այցելող զբոսաշրջիկի ճանապարհային քարտեզի պարտադիր կանգառներից է Գառնին: Ամեն տարի տաճար են այցելում հազարավոր օտարերկրացիներ: Sputnik Արմենիան Գառնի ուղևորվեց՝զբոսաշրջիկի աչքով:
Մոտենում ես տոմսարկղին. այնտեղ հստակ պետք է ներկայացնես՝ տեղացի՞ ես, թե ոչ, որովհետև դրանից է կախված մուտքի վճարի չափը:
Որպես կանոն, զբոսաշրջիկից մոտ 3 անգամ ավելի գումար են վերցնում: Վճարում ես ու անցնում առաջ:
Առաջին տպավորությունը դեպի տաճար տանող անբարեկարգ ճանապարհն էր ու «Տիտանիկ» ֆիլմի երաժշտությունը՝ փոքր-ինչ հայաֆիկացված, դուդուկի հնչյուններով:
«O, Տիտանիկ»,-կողակցին ժպտալով ասաց երիտասարդ ֆրանսուհին:
Նրան ու մի ամբողջ զբոսաշրջային խմբի ուղեկցում էր երևանցի զբոսավարը, որը մանրամասն ու հնարավորինս պարզ պատմում էր Գառնու տաճարի պատմությունն ու ներկան:
«Աշխատում եմ պատմել տաճարին վերաբերող ամենաուշագրավ պատմությունները, այնտեղ կատարված ծիսակարգի մանրամասները: Հետո թողնում եմ, որ վայելեն հրաշալի բնությունը, որը փռված է տաճարի շուրջը»,-ասաց զբոսավար Ռուզան Շտոյանը:
Խումբը մտավ տաճար: Զբոսավարը պատմեց, որ ժամանակին Գառնու տաճարը լի է եղել ոսկեղենով ու թանկարժեք քարերով: Այնուհետև ցույց տվեց տաճարի հենց կենտրոնում փոքրիկ փոսը և դրա անմիջապես վերևում տեղակայված երդիկը, որտեղից լույս էր ընկնում:
«Քա. առաջին դարում այդ փոսի մեջ հայ հավատացյալները ջուր են լցրել: Արևի աստված Միհրին նվիրված ծիսակարգը կատարել են կեսօրին, երբ արևը եղել է կիզակետում: Շողերը, ուղիղ ընկնելով ջրի մեջ ու արտացոլվելով պատերի ոսկեղենի ու քարերի վրա, շողշողացել են: Այնպես որ, Գառնին մուգ ու մռայլ չի եղել, ոչ էլ պատկերացումների համաձայն՝ վայրենի ծիսակարգերով է ուղեկցվել»,-պատմեց զբոսավարը:
Քարերի
1679 թվականին Գառնու տաճարն ավերվել է ուժեղ երկրաշարժից: Տարիներ շարունակ այն փլուզված է մնացել: Միայն Խորհրային միության տարիներին՝ 1969-75 թվականներին է վերականգնվել:
Զբոսավարն իր խմբին պատմում է նաև այդ դրվագը՝ հստակ ցույց տալով տաճարի հին ու վերականգնված հատվածները:
Չնայած Գառնին նման է Հելլենիստական դարաշրջանի հուշարձաններին, բայց կառույցի վրա կարելի է տեսնել նաև ազգային դետալներ: Օրինակ, տաճարի վերևում գտնվող զարդանախշերի վրա պատկերված են նուռ, խաղող, ընկույզի ծառի տերևներ ու առյուծ:
Ուշագրավ է տաճարի մի կողմում տեղակայված բաղնիքը: Բաղնիքի շենքը բաղկացած է միևնույն ուղղությամբ միմյանց հաջորդող չորս սենյակից: Առաջին սենյակում բաղնիքի նախասրահ-հանդերձարանն է եղել:
Հետաքրքիր է դրա հատակի խճանկարը, որը նախաքրիստոնեական Հայաստանի մոնումենտալ գեղանկարչության հուշարձաններից է: Այնտեղ ներկայացված են տարբեր աստվածություններ, ջրահարսներ, իխտիոկենտավրներ՝ ձիու իրանով, ձկան վերջավորությամբ մարդ, ձկնորս, բազմապիսի ձկներ: Մանցած երեք սենյակները ծառայել են որպես լոգարաններ՝ սառը, գոլ և տաք ջրերով:
Բաղնիքն այսօր փակ է: Այնտեղ մուտք գործելու համար զբոսավարները մոտենում են հուշանվերների խանութին ու վերցնում բանալիները՝ վերջում նորից դուռը փակելու պայմանով:
Ի դեպ, տաճարի աստիճանները բարձր են ու տպավորություն է ստեղծվում, թե դրանք մի քանի տասնյակ են: Այնինչ, աստիճաններն ընդամենը ինն են:
Տաճարի շուրջ կա 24 սյուն:
Ասում են, որ դրանց շնորհիվ մեր նախնիներն իմացել են օրվա ժամը:
Գեղեցիկ է Գառնին հատկապես գիշերը, երբ շուրջը վառվում են լույսեր ու ստեղծում առեղծվածային տեսարան:
