Եվրոպան ընդհանրապես կարող էր ավելի բուռն արձագանքել ԱՄՆ նախագահի պաշտոնում Դոնալդ Թրամփի ընտրվելու փաստին։ Բուռն չի նշանակում, որ պիտի բողոքի շարժում կազմակերպեր կամ մայդան սարքեր (թեև Գերմանիայում առանց դրա չանցավ), այլ մի շարք պետություններ փոխեին իրենց քաղաքական ուղղվածությունը։ Այն պետությունները, որոնք, այսպես ասած, ԵՄ-ի «համարյա» անդամ են։
Խոսքը նույն Բուլղարիայի մասին է, որը, կարծես թե, ԵՄ-ի անդամ է, սակայն այնտեղ շրջանառության մեջ է դրված ոչ թե եվրոն, այլ՝ բուլղարական լևը։ Եվ Շենգեն գոտում էլ ընդգրկված չէ, այնպես որ բուլղարները դեսպանատներում լուրջ հերթեր են կանգնում և գումարներ ծախսում (եթե չեմ սխալվում` 60 եվրո), ասենք, Ֆրանսիա մեկնելու համար… Այնպես որ նա այդքան էլ ԵՄ անդամ չէ։ Այսպես ասենք՝ ոչ լիիրավ անդամ։
Սակայն պետք է չթերագնահատել նաև օվկիանոսից այն կողմ գտնվող գործընկերների աշխատանքը. նրանք Բուլղարիային այնպիսի ֆինանսա-տնտեսական ծուղակում էին պահում, որ պաշտոնական Սոֆիան այդ «խնամակալությունից» դուրս վաղուց արդեն ոչ շնչել էր հանդգնում, ոչ էլ՝ արտաշնչել։
Բավական է հիշել, թե ինչպես երկիրն արտաքին բարեկամների ճնշման տակ հրաժարվեց տարեկան ակնհայտ 500 մլն եվրոյից։ Խոսքը Բուլղարիայով դեպի Եվրոպա ռուսական գազի տարանցման մասին է։ Հիշու՞մ եք, թե ինչպես Բուլղարիան ռուսական գործընկերներին ասաց, որ խզում է Հարավային հոսքի մասին պայմանագիրը (գազատար, որի շինարարությունը Սև ծովի հատակում արդեն ավարտված էր)։
Հասկանալի է, որ ՌԴ-ի հետ ունեցած 1-2 տարվա քաղաքական պայքարում ամերիկացիներն իրենց խաղն ավարտել են… Այն ժամանակ Մոսկվան չկարողացավ Կիևի վրա ուժ գործադրել ուկրաինական գազատարի փականը վերջնականապես պտտելու սպառնալիքով։ Սակայն մեծ հաշվով Հարավային հոսքի վերաբերյալ պայմանավորվածությունն ամեն դեպքում ձեռք բերվեց։ Պարզապես արդեն այդ «տարանցիկ» գումարները կտնօրինի ոչ թե Սոֆիան, այլ՝ պաշտոնական Անկարան, որն ավելի համարձակ դրսևորեց իրեն Արևմուտքի հետ խաղում։ Եվ արդյունքում կարողացավ պաշտպանել իր ֆինանսական շահերը։
Իսկ Բուլղարիան իր լուրջ հնարավորությունը բաց թողեց։ Եվ դա այն դեպքում, որ երկրի տնտեսական վիճակը բավական ծանր է։ Նույնիսկ գյուղատնտեսությունը սնանկացման վտանգի տակ էր, քանի որ Սոֆիան մեծ քաղաքականության մեջ շարունակում էր տնտեսական պատժամիջոցներ կիրառել, ինչն ուղղորդում էր օվկիանոսից այն կողմ գտնվող գործընկերը։
Ամեն դեպքում, երբ հանկարծ և անկանխատեսելի կերպով փոխվեց ամերիկյան նախագահը, որի արտաքին քաղաքականության վեկտորները այնպիսին չէին, ինչպիսին Օբամայի վարչակազմում, Սոֆիան, ինչպես հայտնի հեքիաթում էր ասվում, կոտրած տաշտակի առաջ հայտնվեց։ Եվ ահա միայն այդ ժամանակ բուլղար եղբայրները, կարծես թե, ուշքի եկան։ Բարեբախտաբար վրա հասավ նաև սեփական նախագահի ընտրության ժամանակը…
Հավանաբար հենց սրանով էր պայմանավորված այն, որ Բուլղարիայի նախագահական ընտրությունների երկրորդ փուլին ավելի շատ մարդ մասնակցեց, քան առաջինին, որը, հիշեցնեմ, անցկացվում էր ամերիկյան ընտրություններից առաջ, երբ բոլորին թվում էր, թե Սպիտակ տան հաջորդ «տանտերը» հենց կին է լինելու (և՛ եվրոպական քարոզչությունը, և՛ ԶԼՄ-ներն ամեն կերպ ամրապնդում էին այդ վստահությունը)։
Ավելին` եթե Բուլղարիայում առաջին փուլին մասնակցեցին ավելի շատ ավագ սերնդի ներկայացուցիչները, ապա երեկվա երկրորդ փուլի արդյունքներով, ինչպես պնդում է տեղի մամուլը, գերակշռում էին երիտասարդներն ու միջին սերնդի ներկայացուցիչները (մոտ 35-45 տարեկան)։ Նրանք, ովքեր սովոր էին ավելի քան 25 տարի շարունակ շրջվել ու նայել օվկիանոսից այն կողմ գտնվող ուսուցչին, իրենց ձայները տվեցին ավիացիայի գեներալ Ռումեն Ռադևին, որն, ասում են, լինելով Բուլղարիայի ՌՕՈՒ գլխավոր հրամանատար, լքել էր պաշտոնը` չընդունելով երկրի նախագահ Պլևնելիևի քաղաքականությունը, իսկ այդ քաղաքականությունն ուղղված էր հակառուսական պատժամիջոցների խստացմանն ու ընդհանրապես այդ երկրների միջև փոխհարաբերությունների վատացմանը։
Այժմ նորընտիր նախագահն այսպես է արտահայտվում. «… Բուլղարիան պետք է իր շահերը պաշտպանի։ Մենք շատ բան կորցրինք՝ Ռուսաստանին այս կամ այն կերպ թշնամի հայտարարելով։ Բուլղարիան թշնամիներ չպետք է փնտրի, այժմ թշնամիներ ձեռք բերելու ժամանակը չէ։ Մենք պետք է գործընկերներ փնտրենք, հատկապես տնտեսական և առևտրի ոլորտներում։ Պետք չէ մոռանալ, որ Ռուսաստանը խոշոր շուկա է, և մեր բիզնեսում լավ խթան կառաջանար, եթե այդ հարաբերությունները զարգանային»։
Փաստորեն, երիտասարդությունն ու ավագ սերունդն առաջին հերթին քվեարկեց հենց Ռուսաստանի հետ անկախ հարաբերությունների համար։
… Իհարկե, ցավալի է, որ վերջին տարիներին Արևմուտքի ճնշման տակ Բուլղարիան այնպիսի քաղաքական ուղի էր բռնել, որի համաձայն՝ թիվ մեկ թշնամի էր հայտարարվել Ռուսաստանը։ Երկիր, որը պատմության ամբողջ ընթացքում բազմիցս փրկել է իր բուլղար եղբայրներին օտար` թուրքական, ֆաշիստա-գերմանական լծից, պետականություն տվել, հանկարծ գլխավոր թշնամին դարձավ։ Դե հասկանալի է, որ նորից արևմտյան գաղափարախոսները լուրջ աշխատանք էին կատարել։
Բանը հասավ նրան, որ 1887 թվականին ռուսական զորքերի կողմից Բուլղարիայի ազատագրումը թուրքերից համարյա թե դարձավ ռուսական բռնակցում։ Հիտլերյան բռնակալներից երկրի ազատագրումը հայտարարվեց Խորհրդային բանակի ներխուժում ինքնիշխան պետության տարածք։ Սակայն պատմությունը «եթե»-ներ չի սիրում։ Եվ դա պետք է հիշեին բուլղարացի այն քաղաքագետները, որոնք տարիներ շարունակ փորձում էին սիրաշահել Արևմուտքին և ռուսատյացություն էին քարոզում երկրում։
Լավ կլիներ՝ բուլղար եղբայրները հաճախ լինեին Պլովդիվում, նայեին ռուս զինվոր Ալյոշայի արձանին, որն իր արյունը ցողեց այդ երկրում, ու նաև լսեին այս երգը…
