Նա Երևան էր ժամանել «Ռուսաստան-Հայաստան։ Եվրասիական ինտեգրացումն աշխարհաքաղաքական համատեքստում. մարտահրավերները և հեռանկարները» թեմայով դասախոսություններ վարելու համար։ Զրույցը վարեց Անի Լիպարիտյանը։
- Պարոն Լեպյոխին, ինչպե՞ս է վերաբերվում ժամանակակից երիտասարդությունը ինտեգրման գործընթացին։ Նրանք հետաքրքրվա՞ծ են դրանում ոչ միայն տեսականորեն` այդ մասին կուրսային աշխատանք կամ դիսերտացիա գրելու մակարդակով։ Իրականում ի՞նչ տեսք ունի այն։
Եթե խոսել այդ մասին զգացողությունների մակարդակում, ապա ուսանողների, ասպիրանտների, գիտնականների մեծամասնությունը շահագրգռված է թեմայի ուսումնասիրության և ընդհանրապես, եվրասիական ինտեգրացման հարցում։
Ժամանակի հետ ծագում են հարցեր, որոնք պատասխանների կարիք ունեն։ Շատ հաճախ հարց են տալիս, թե ինչպիսի՞ տեղ է զբաղեցնում Հայաստանը եվրասիական ինտեգրման մեջ։
Պատասխանը հետևյալն է. Հայաստանը պետք է դառնա փորձարարական, փորձնական և ինտելեկտուալ հարթակ։ Այսինքն, Հայաստանում, որտեղ շատ ուժեղ է փորձագիտական պոտենցիալը, կարևոր է քննարկել բոլոր այն արդի թեմաները, որոնք դեռ չեն քննարկվում ԵԱՏՄ այլ երկրներում։
- Կարծիք կա, որ ԵԱՏՄ-ին «հայկական ուղեղներն» ավելի շատ են հետաքրքրում, քան շուկայական հարաբերությունները։ Որպես պատճառ նշվում է այն փաստը, որ Հայաստանում արտադրության ծավալն այդքան մեծ չէ, ինչպես ԵԱՏՄ մյուս անդամ երկրներում։
Բանն այն է, որ հետխորհրդային տարածքում բոլոր այդ ինտեգրացիոն ձևաչափերի շրջանակում ԵԱՏՄ-ն, որի անդամ է Հայաստանը, առաջնահերթ է։ Տնտեսությունը գերակա ոլորտ է, և Հայաստանը բիզնես վարելու և համատեղ ներդրումային ու այլ նախագծերի իրագործման տեսանկյունից կարևոր գործընկեր է։ Մեկ այլ բան է, երբ հարց է հնչում` ո՞րն է մեր տեղը։
Ղազախստանն ինտեգրման առաջատար երկիր է, այդ երկիրն ունի ինդուստրիալ պոտենցիալ, իր գաղափարախոսությունը, արդիականացումը բուռն ընթացքի մեջ է, իսկ դա գործընթացի կատալիզատորն է։ Ռուսաստանն իր վրա կրում է ողջ աշխատանքային ծանրությունը, զբաղվում ֆինանսավորմամբ և կատարում «աշխատանքային մարմնի» դեր։
Բելառուսը ներքին բալանս է, քանի որ այդ երկիրը, ի տարբերություն Ղազախստանի, ավելի շատ պետական, քան մասնավոր սեփականություն ունի։
Ինչ վերաբերում է Հայաստանին, որի տնտեսության ծավալն այդքան մեծ չէ, ապա այն տարբերվում է յուրահատուկ պոտենցիալով` կապված եվրասիական ինտեգրման և ինտելեկտի հետ։
Եվ դա պետք է օգտագործել։ Առավել ևս, որ Հայաստանը գտնվում է ռազմավարական առումով կարևոր տարածաշրջանում. Թուրքիա, Իրան, Սիրիա, Կովկասի հարավ, Մերձավոր Արևելք, Եվրոպա և Ասիա։ Ուստի հասկանալի է, որ այստեղ պետք է ձևավորվի որոշակի հարթակ ԵԱՏՄ մասնագետների համար։ Բացի այդ, Հայաստանը պետք է ավելի ակտիվ լինի։ Պետք է ուշադրություն դարձնել զբոսաշրջության ոլորտի վրա։
- Ձեր կարծիքով` Հայաստանն ինչո՞վ կարող է հետաքրքրել զբոսաշրջիկներին։
Օրինակ, ռուս զբոսաշրջիկներն ավելի հաճախ մեկնում են Վրաստան, որպեսզի տեսնեն տեսարժան վայրեր, տաճարներ և փորձեն համեղ ուտելիք։
Այդ ամենը կա նաև Հայաստանում։ Հասկանալի է, որ պետք է գումար ծախսել, որովհետև Հայաստանում ամեն ինչ թանկ է, ընդհանուր սահման չկա և այլն, բայց դրա համար կա սպառողների որոշակի հատված, որոնց համար պետք է գովազդային արշավ կառուցել` որոշ ծառայություններ թանկ վաճառելու համար։
Հայաստանում կա հին քաղաքակրթություն, մշակույթ։ Հայերը մի քիչ հոռետես են, դրա դեմ պետք է աշխատել։
Պետք է զարգացնել Հայաստանը` օգտագործելով ԵԱՏՄ-ի պաշարները, որպեսզի երկիրը դինամիկ տնտեսական աճ ապրի։ Հայաստանը կարող է հասնել նրան, որ տնտեսական աճն ավելի պակաս չլինի, քան հարևան Ադրբեջանում։
