ԵՐԵՎԱՆ, 26 ապրիլի — Sputnik. Հայաստանը կարող է սպառողներին գազ վաճառել ավելի էժան գնով։ Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեցին տնտեսագետներ Ատոմ Մարգարյանը և Վահագն Խաչատրյանը` մեկնաբանելով հայկական ընդդիմության առաջնորդի վերջին հարցազրույցը ՌԲԿ-ին։
Հինգշաբթի Նիկոլ Փաշինյանը ներկայացրել է իր օրակարգի որոշ տնտեսական կետեր։ Մասնավորապես նա նշել է, որ ռուսական գազն ավելի ցածր գնով է մտնում Հայաստան, բայց վերջնական սպառողին հասնում է շատ բարձր գնով։
Ինչպես կարծում է Ինովացիոն և ինստիտուցիոնալ հետազոտությունների կենտրոնի ղեկավար Ատոմ Մարգարյանը, սակագինը նվազեցնելը լիովին իրական է։
Պետք է վերլուծել, թե որքան գումար է ներդնում «Գազպրոմ Արմենիան» գազային ցանցի սպասարկման և ենթակառուցվածքի մեջ, և նրան որքան խելամիտ շահույթ պետք է մնա։ Սակագինը կարելի է նվազեցնել նաև նոր եկամուտների հաշվին։
Պետք է պայմանավորվել Վրաստան կամ Եվրոպա իրանական գազի տարանցման մասին։ Հենց նման կետ է եղել «Ելք» դաշինքի նախընտրական ծրագրում, իսկ Նիկոլ Փաշինյանը և նրա «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցությունը այդ դաշինքի անդամ են։ Այդ թվում այդ գործոնի շնորհիվ գազի սակագինը ծրագրվել է նվազեցնել 10-15 տոկոսով, հիշեցրեց Մարգարյանը։
Տնտեսագետ Վահագն Խաչատրյանը նկատեց, որ պետք է վերանայել մեթոդիկան, որով «Գազպրոմ Արմենիան» շահույթ է ստանում։ Հիմա այն հաշվում են` որպես տոկոս ակտիվների ծախսերից, այլ ոչ թե ստացված հասույթից։
Ուստի օպերատորը ձգտում է ոչ թե կրճատել եկամուտները, այլ ավելի շատ ենթակառուցվածքներ ստեղծել` անկախ նրանից` դա պետք է, թե ոչ։ Չէ՞ որ որքան շատ են ակտիվները, այնքան շատ նա կարող է շահույթ պահանջել սակագնից։ Նույն մոդելը գործում է ոչ միայն գազի, այլ նաև էլեկտաէներգիայի ու ջրի համար։
«Եվ Նիկոլ Փաշինյանը լավ գիտի այդ մասին, որովհետև գազի հարցերով պատգամավորական հանձնաժողովը գումարվել է Հայ ազգային կոնգրեսի նախաձեռնությամբ, որի առաջադրմամբ Փաշինյանը մտել է խորհրդարանական խմբակցություն», — ասաց Խաչատրյանը։
Տնտեսագետի խոսքով` շատ բան կախված է նաև «Գազպրոմի» հետ բանակցությունների քաղաքականությունից։ Ցավոք, Հայաստանի իշխանությունները չեն կարողացել «Գազպրոմի» հետ հավասարը հավասարի նման բանակցություններ վարել։ Ինչու՞։
«Քանի որ իրերի նման դասավորությունը ձեռնտու է եղել նրանց։ Առաջին հերթին, նրանք եկամուտ են ստացել գազի բարձր գնից։ Երկրորդ, կարողացել են պայմանավորվել «Գազպրոմի» հետ` ընտրություններից առաջ գինը չբարձրացնելու համար, ինչպես դա արել են, օրինակ, 2013թ-ին։ Պե՞տք են արդյոք նման հարաբերություններ Հայաստանի հասարակությանը և տնտեսությանը։ Պատասխանն ակնհայտ է` ոչ։ Մեզ պետք են գործնական և իսկապես գործընկերային հարաբերություններ», — հավելեց Խաչատրյանը։
Նշենք, որ Հայաստանը Ռուսաստանից գազը ստանում է 150 դրամով 1000 խորանարդ մետրի համար։ Տնային տնտեսությունները ստանում են այն 290 դոլարով (139 հազար դրամ), սոցիալապես անապահով խաղը` 208 դոլարով (100 հազար դրամ)։ Ինչ վերաբերում է բիզնեսին, ապա այստեղ սակագինը պայմանավորված է դոլարի փոխարժեքով, այսինքն` այստեղ «Գազպրոմը» ապահովագրում է իր շահույթն արժութային ռիսկերից։ Խոշոր սպառողները գազը ստանում են 242 դոլարով, իսկ գյուղատնտեսական ձեռնարկությունները` 212։
