ԵՐԵՎԱՆ, 26 հուլիսի – Sputnik. Իրանի շուրջ իրավիճակի սրման դեպքում ԱՄՆ–ն կարող է որոշակի ճնշում գործադրել Հայաստանի վրա։ Միաժամանակ Թեհրանի դեմ տնտեսական պատժամիջոցների դեպքում Երևանն իր արտաքին քաղաքական ազդեցությունն ավելացնելու հնարավորություն կունենա։ Այս մասին հուլիսի 26-ին տեղի ունեցած մամուլի ասուլիսում լրագրողներին ասաց իրանագետ Արտյոմ Տոնոյանը:
Տոնոյանը հիշեցրեց, որ ԱՄՆ–ի ու Իրանի հարաբերությունների լարվածության նոր փուլը սկսվել է մայիսի 8–ին, երբ ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը հայտնել էր, որ դուրս է գալիս իրանական միջուկային ծրագրից։ Վաշինգտոնում հույս ունեին, որ Թեհրանը կհետևի իր օրինակին, սակայն Իրանի իշխանությունները չարեցին դա։
«Թեհրանը շարունակեց արդեն 4+1 ձևաչափով համաձայնագրի պահպանմանն ուղղված քայլեր անել», – նշեց Տոնոյանը։
Եվրոպական երկրները նույնպես միջուկային գործարքի պահպանման կողմից էին, արդյունքում ստեղծվեց ՄԱՆ–ի համար ոչ այդքան շահեկան դրություն։
Փորձագետը նշեց, որ Վաշինգտոնից սկսել են տնտեսական պատժամիջոցների մասին սպառնալիքներ հնչեցնել։ Ամերիկացիները, մասնավորապես, սպառնացել են թույլ չտալ, որ իրանական նավթն արտահանվի։
Իրանագետի կարծիքով` երկկողմանի հարաբերությունների սրացման պատճառ կարող է լինել Մերձավոր Արևելքում Իրանի ազդեցության ավելացումը, նաև Թեհրանի ու Պեկինի միջև հնարավոր էներգետիկ համագործակցությունը։
Չնայած լարվածությանը, Տոնոյանի կարծիքով, ռազմական բախումը քիչ հավանական է, քանի որ այդ հարցում ԱՄՆ–ն միջազգային համայնքի աջակցությունը չի վայելում։ Այդ գաղափարը դուր չի հալիս ո՛չ եվրոպական երկրներին, ո՛չ Ռուսաստանին, ո՛չ էլ Չինաստանին։ Հենց բուն Ամերիկայում էլ միանշանակ չեն վերաբերվում այս խնդրին։
Բացի այդ` չի կարելի անտեսել այն, որ Իրանը բավականին ուժեղ ու զինված բանակ ունի։ Թեհրանը շարունակում է զենք արտադրել, իսկ օրերս հայտարարվել է նոր տեսակի հրթիռների արտադրության մեկնարկի մասին։
Ի պատասխան ամերիկացիների սպառնալիքներին` Իրանի իշխանությունները հայտնել են, որ եթե երկրին արգելեն նավթ արտահանել, ապա տարածաշրջանում ոչ մի երկիր դրա վաճառքով չի զբաղվի։
Տոնոյանը կարծում է, որ դրանք դատարկ խոսքեր չեն. Իրանն իր սպառնալիքն իրականացնելու հնարավորություն ունի։
Թեհրանը հսկում է Հորմուզի նեղուցը ու ցանկացած պահի կարող է արգելափակել այն։ Իրանի իշխանությունները հայտնում են նաև, որ իրենց հնարավորությունները չեն սահմանափակվում այդ նեղուցը փակելով։
Փորձագետի կարծիքով` այս իրավիճակը կարող է բացասական ազդեցություն ունենալ Հայաստանի վրա։ Եթե լարվածությունն աճի, ապա Հայաստանը կարող է ԱՄՆ–ի որոշակի ճնշման տակ հայտնվել։ Նախորդ վարչակազմը Երևանի վրա ճնշում չէր գործադրում, սակայն Թրամփը, Տոնոյանի խոսքով, կարող է փոխել մոտեցումը։
Մյուս կողմից էլ` Իրանի շուրջ ստեղծված իրավիճակը նպաստում է նավթի գնի աճին, ու Ադրբեջանը կարող է օգտվել դրանից։
«Մենք արդեն տեսել ենք, ինչպես է նավթի գնի աճը հանգեցնում Ադրբեջանի վստահության աճին ու ռազմական հռետորաբանության ուժեղացմանը», – ասաց Տոնոյանը։
Սակայն կարող են լինել ոչ միայն բացասական սցենարներ։ Պատմությունը ցույց է տալիս, որ Թեհրանը կարող է մասամբ հաղթահարել տնտեսական պատժամիջոցները` օգտագործելով Հայաստանի միջոցով ելքը դեպի արտաքին աշխարհ։ Այսպիսով` Երևանը կարող է մեծացնել իր ազդեցությունը տարածաշրջանում։
