ԵՐԵՎԱՆ, 11 օգոստոսի– Sputnik, Արամ Գարեգինյան. Հռոմից բերված խճանկարը Հայաստանի ազգային պատկերասրահում է։ Հին գտածոները Երևան են բերել Կապիտոլիական թանգարանից` Իտալիայի դեսպանատան աջակցությամբ։ Հայաստանում դրանք կցուցադրվեն մինչև սեպտեմբերի վերջ։
Ուշագրավ բացահայտումներ` Էջմիածնի վերականգնվող Մայր տաճարում. ինչո՞վ կզարմացնի Մայր Աթոռը
Երևան է եկել «նոր հինը»` 2 հազար տարեկան խճանկարը, որը հայտնաբերվել է վերջերս Հռոմում կատարված պեղումների ժամանակ (իսկ խճանկարներից մեկը հայտնաբերվել է հարևան Տիվոլի քաղաքում, որտեղ գտնվում էր կայսր Ադրիանի հայտնի առանձնատունը)։ 21 խճանկարները 6 հարյուր տարվա պատմություն են ներկայացնում` մ.թ.ա. II դարից մինչև մեր թվարկության IV դարը։
«Տեսնո՞ւմ եք այս ըմբիշի պատկերը։ Նրան հռոմեական բաղնիքներից են գտել։ Այնտեղ, ինչպես հայտնի է, մարմնամարզությամբ էին զբաղվում և լողանում։ Այդ պատճառով էլ պատկերում էին առողջության և ֆիզիկական վարժությունների օգտակարության մասին դրվագներ», – պատմում է ցուցահանդեսի համակարգողներից մեկը, Կապիտոլիական պատկերասրահի գիտաշխատող Սերենա Գուլելմին։
Հնագետների ենթադրությամբ` ըմբիշը, ամենայն հավանականությամբ, միայնակ պատկերված չի եղել, նա մարզադահլիճի հատակին արված մեծ խճանկարային պաննոյի մաս է կազմել։
Խճանկարն այս ստեղծել են կրաքարից և մարմարից, մեղմ գույների համադրությամբ։ Իսկ հարևան սրահում հագեցած կապույտով աշխատանքներն են։ Ծովն է` Ալեքսանդրիայի փարոսի շուրջ։ Այս գործում ապակի է օգտագործվել, նշանակում է, որ խճանկարով պատված է եղել ոչ թե հատակը, այլ պատերը։ Այն հայտնաբերել են Կվիրինալեում (Հռոմի 7 բլուրներից մեկը, որտեղ գտնվում էին Կոնստանտինի բաղնիքներն ու այգիները) իրականացրած պեղումների ժամանակ։
«Դատելով տեսածից` դա խոշոր վաճառականի տուն էր։ Հավանաբար, նա Ալեքսանդրիայի հետ էր առևտուր անում և ուզում էր այն պատկերել ի հիշատակ իր ճանապարհորդությունների», – ասում է Կապիտոլիական պատկերասրահի աշխատակցուհի Նադյա Անյոլին։
Այստեղ խճանկարներ կան նաև դիցաբանական թեմաներով. Օրինակ` Եվրոպան առևանգող ցլին պատկերող սև–սպիտակ պաննոն։ Իսկ հարևանությամբ զետեղված է սովորական ձկան պատկեր։
Կան նաև հատուկ գտածոներ։ Դրանցից մեկը` շենքի նախագծման խճանկարն է։ Նրա վրա սխեմատիկորեն պատկերված են սենյակներ և սրահներ, որոնք համարակալված են հռոմեական թվերով։
«Դա նշանակում է, որ արդեն այն տարիներին կար շենքի սխեմա հասկացությունը։ Ամենայն հավանականությամբ, մեծ բնակելի առանձնատուն է պատկերված», – ասում է նա։
Ինչպե՞ս անել, որ լռակյաց քարը սկսի արտացոլել աշխարհը։ Դրա համար այն պետք է մասերի (տեսարանների) բաժանել։ Այնուհետև հարյուրավոր, իսկ երբեմն էլ հազարավոր նման տեսարանները միացնել իրար` տարբեր քարերով, գույներով ու նրբերանգներով։ Այդ ամենը ձեռքով և աչքաչափով։ Իսկ ովքե՞ր էին անում այս ամենը։ Աստվածները չէին, այլ ամենասովորական մարդիկ։
«Այդ աղջկա շնորհիվ Հայաստանը մկրտվել է». Կալմիկիայում սուրբ Հռիփսիմեի մասունքներն են գտել
«Այդ մարդկանց անունները մեզ հայտնի չեն։ Դեկորատիվ-կիրառական արվեստը հին Հռոմում հազվագյուտ բացառությամբ անանուն արվեստ էր», – ասում է Անյոլին։
Սակայն 2 հազարամյակ անց այդ արվեստը շարունակում է զարմացնել մեզ, ինչպես զարմացնում է մտքից ծնված ցանկացած մարդկային աշխատանք։
