ԵՐԵՎԱՆ, 15 ապրիլի - Sputnik, Աշոտ Սաֆարյան. Ucom հեռահաղորդակցման ընկերության շուրջ կրքերը չեն մարում։ Արդեն մի քանի օր է՝ բաժնետերերի և ղեկավարների միջև բացահայտ կոնֆլիկտ է ընթանում։ Ավելին, նրանց միջև արդեն տեղեկատվական հակազդման որոշակի տարրեր են նկատվում։ Օրինակ՝ ապրիլի 13-ին կառավարման խորհրդի հրապարակած հայտարարությունը որոշ ժամանակ անց փորձեց հերքել ընկերության ղեկավարությունը։
Անցած շաբաթ շուրջ 800 աշխատակից, այդ թվում գրեթե ամբողջ ղեկավար կազմը, միջին օղակն ու տեխնիկական բաժինը աշխատանքից ազատվելու դիմում էին ներկայացրել։ Ճգնաժամն առաջացել է բաժնետերերի միջև ծագած տարաձայնությունների պատճառով։ Խնդիրները ծնվել են Ucom և Beeline ընկերությունների հավանական ձուլման պատճառով։ Իբրև թե որոշվել էր Beelinе–ի գլխավոր տնօրեն Անդրեյ Պյատախինին կառավարիչ նշանակել Ucom–ում, ինչի հետ չեն համաձայնել ընկերության հիմնադիրներ Հայկ և Ալեքսանդր Եսայանները (բաժնետոմսերի 5,94%–ի սեփականատեր)։ Ապրիլի 11-ին Հայկ Եսայանը տեսաուղերձ էր հրապարակել, որում հայտարարել էր, որ առաջարկել է 22.1 մլրդ դրամով գնել մյուս բաժնետերերի բաժնեմասերը (94%–ը)։ Մի քանի օր անց` ապրիլի 14-ին, եղբայրները հնչեցրին վերջնական գումարը` 34 մլրդ 57 մլն դրամ։
Դեռ հայտնի չէ` ինչով կավարտվի այս պատմությունը, սակայն Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում փորձագետները փորձել են վերլուծել եղած և հավանական զարգացումները։
Տնտեսական վերլուծաբան Էմանուիլ Մկրտչյանի կարծիքով` Ucom ընկերությունը վերջին օրերին ոչ միայն կռվախնձոր է դարձել ղեկավար կազմի և հիմնական բաժնետերերի միջև (ի դեմս նախկին ֆինանսների նախարար Գագիկ Խաչատրյանի բարեկամների), այլև բազմակողմանի շանտաժի առարկա։
Ucom–ում լուրջ խնդիրներ կան. Եսայան եղբայրները չեն պատրաստվում վաճառել իրենց բաժնետոմսերը
«Բանն այն է, որ Ucom ընկերությունը, որն այս տարիների ընթացքում աշխատել է պարտքերով, չափազանց թույլ է, ինչպես ֆինանսական, այնպես էլ կորպորատիվ կառավարման տեսանկյունից, դժվար թե կարողանա «կլանել» բավականին եկամտաբեր և ռազմավարական նշանակություն ունեցող Beeline–Արմենիային։ Պետության հետ խնդիրներ ունեցող, հետաքննության տակ գտնվող մաժորիտար բաժնետերերը հազիվ թե միջոցներ ունենան Beeline–Արմենիան գնելու համար», – մեզ հետ զրույցում ասաց Մկրտչյանը։
Եվ որպես հետևանք կարելի է ավելի շուտ սպասել, որ Ucom–ը «կկլանվի» Beeline–Արմենիայի կողմից, թեև ֆորմալ առումով ամեն ինչ լրիվ հակառակ տեսքն ունի։
Ինչպես կարծում է Մկրտչյանը, Եսայանները որոշել են օգտվել «Յուքոմի» և «Բիլայնի» ձուլման առիթից և իրենց ձեռքը վերցնել ընկերությունը։ Այդպիսով նրանք փորձում են առաջ ընկնել մյուսներից։ Նրանց բոլոր հայտարարություններն ու գործողությունները համահունչ են սրան։ Սակայն եղբայրների առաջարկն այսօր ձեռնտու չէ հնարավոր գործարքի հեղինակներից որևէ մեկին։
«Ucom–ի բաժնետոմսերի ամբողջական փաթեթի համար Եսայանի առաջարկած 22 մլրդ դրամը (հարցազրույցի պահին Եսայանը դեռ նոր թիվը չէր հնչեցրել – խմբ.) կարող է կազմել դրա իրական արժեքի ոչ ավել, քան 1/3 մասը, անգամ անընդհատ վերաֆինանսավորվող զգալի պարտքերի առկայության պարագայում», – ասում է տնտեսագետը։
Ucom ընկերության ճգնաժամը․ ինչպես է այս օրերին լուծվում կապի հարցը
Ապագա գործարքը Մկրտչյանը հետևյալ կերպ է պատկերացնում. բաժնետերերից մեկի` ռուսաստանցի գործարար Սամվել Կարապետյանի բաժնեմասի զգալի ավելացում («Տաշիր» ընկերությունների խումբ/Ֆորա բանկ)։ Այդ դեպքում Կարապետյանի կողմից կապիտալով հագեցրած Ucom–ը ի վիճակի կլինի գնել Հայաստանի գլխավոր հեռահաղորդակցման ընկերություններից մեկին` Beeline–ին։ Սակայն այդ դեպքում Ucom ընկերության կապիտալի կառուցվածքն ամբողջությամբ կփոխվի, և ո՛չ Խաչատրյանը, և ո՛չ առավել ևս Եսայանները այլևս նրա հիմնական բաժնետերեր և շահառուներ չեն հանդիսանա։
«Խնդիրն այն է, որ իրականում ոչ թե Ucom–ն է գնում Beeline Արմենիան, այլ ավելի շուտ վերջինս, որպես ուժեղ և եկամտաբեր ընկերություն, տեխնոլոգիապես, ենթակառուցվածքներով և նույնիսկ ֆինանսապես կլանում է առաջինին։ Թեև ֆորմալ առումով ամեն ինչ ճիշտ հակառակ տեսքն ունի», – ասաց մեր զրուցակիցը։
Փոքր–ինչ այլ դիրքերից է իրավիճակը գնահատում տնտեսագետ Վահագն Խաչատրյանը։ Նրա խոսքով` ընկերության հիմնական բաժնետոմսերը գնելու մասին Եսայան եղբայրների առաջարկը պետության և հասարակության շահերին համապատասխան է, քանի որ Beeline Արմենիայի հետ ձուլումը կարող է հեռահաղորդակցման ոլորտի որոշակի մոնոպոլիզացման հանգեցնել։
«Կառավարությունը չպետք է թույլ տա բջջային կամ ինտերնետ կապի շուկայում որևէ ընկերության գերիշխում։ Ընկերության սեփականատեր դառնալու և բաժնետոմսերի մի մասն իրենց աշխատակիցներին փոխանցելու Եսայանների գաղափարը բավական ողջամիտ է», –Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում ասաց Խաչատրյանը։
Նա կարծում է, որ որքան օրենքը թույլ է տալիս, կառավարությունը պետք է աջակցի Եսայաններին հաղթահարել այս խնդիրը։ Խաչատրյանի խոսքով` ընկերությունը նաև համակարգային նշանակություն ունի հանրապետության հեռախոսակապի ոլորտում` հաշվի առնելով, որ պետական հիմնարկների մեծ մասը օգտվում է Ucom–ի ծառայություններից։ Սրանից ելնելով` կառավարությունը վերահսկման համար պետք է որոշակի հնարավորություն ունենա։
Նախարարությունը Ucom-ի աշխատակիցներին հիշեցրել է արտակարգ դրության մասին
Փաստացի ստացվում է, որ հիմնական փաթեթը պատկանում է կալանքի տակ գտնվող նախկին ֆինանսների նախարար Գագիկ Խաչատրյանի ընտանիքին։ Ավելի կոնկրետ նրա որդիներին` Գուրգենին և Արտյոմին են պատկանում բաժնետոմսերի 29%–ը (IU Telecommunicate օֆշորային ընկերության միջոցով) և գումարային 23,8%–ը, բաժնետոմսերի ևս 24,34%–ն էլ պատկանում է Խաչատրյանի մեկ այլ բարեկամի` Արամ Խաչատրյանին։
Մնացած բաժնետոմսերը` շուրջ 10.5%, պատկանում է ռուս գործարար Սամվել Կարապետյանի Ֆորա–Բանկին, իսկ 6% -ը` գործարար Սուրիկ Պողոսյանին (Պողոսյանը Սամվել Կարապետյանի քրոջ ամուսինն է):
