«Սահմանադրությամբ այն համարվում է քաղաքական կամ ռազմական բնույթ կրող փաստաթուղթ, որը չի վավերացվել խորհրդարանում: Ավելին՝ այս փաստաթուղթը մեզ համար առաջացնում է այլ խնդիրներ՝ տարածքային ամբողջականության հետ կապված, որովհետև մենք այս փաստաթղթով զիջում ենք տարածքային ամբողջականությունից ինչ-որ վիճակ, մեր տարածքով ճանապարհ ենք տալիս իրենց»,- հայտարարել է ԱԺ «Լուսավոր Հայաստան» խմբակցության ղեկավար Էդմոն Մարուքյանը:
Վկայակոչելով ՀՀ Սահմանադրության 161-րդ հոդվածը` Արա Ղազարյանն ընդգծում է այն հանգամանքը, որ Ազգային ժողովի կողմից վավերացվում են միայն պայմանագրերն ու համաձայնագրերը։ Ըստ նրա` պայմանագրերն ունեն կոնկրետ հատկանիշներ, որոնցից մեկը ծավալն է, կարգավորման մանրամասնությունը, համապարփակությունը, մինչդեռ սա հայտարարություն է, որը չունի վերոնշյալ հատկանիշները և հիմնականում հրադադարի վերաբերյալ որոշում է` ստորագրված երկրի առաջնորդի կողմից, ով կիրառել է իր գործադիր իշխանությունը պայմանով, որ հետագայում պետք է վավերացվի արդեն առավել մանրամասն փաստաթուղթը։
«Հրադադարի որոշումը բնականաբար չպետք է վավերացվի Ազգային ժողովի կողմից, այլ բան է, որ հրադադարի որոշման մեջ մտել են բովանդակային հարցեր, որոնք խնդրահարույց են, սակայն տվյալ պահին առավել կարևոր է նման որոշում ընդունելը, իսկ մնացած հարցերը ենթադրաբար տարիների ընթացքում պետք է ճշգրտվեն մանրամասն, առնվազն չորս ոլորտներով կարգավորվեն, որպեսզի դրանց ամբողջությունը դառնա միջազգային երկկողմ, եռակողմ կամ քառակողմ պայմանագիր, ինչպես եղել է հակամարտող տարբեր երկրների պարագայում»,– նշում է փաստաբանը։
Ստեղծված իրավիճակում պարտադրված որոշում էր. Դավթյանը` եռակողմ հայտարարության մասին
Արա Ղազարյանի դիտարկմամբ` այդուհանդերձ հայտարարության տեքստում կան բովանդակային հարցեր կապված փախստականների, կոմունիկացիաների ապաշրջափակման, Մեղրու տարածքով ճանապարհ տրամադրելու հետ։ Ըստ նրա`պարզապես դա հրատապ որոշում էր, որ պետք է կայացվեր, և երկրի ղեկավարն ունի նման հայտարարության ներքո ստորագրելու իրավասություն, սակայն Սահմանադրությունը փաստում է, որ դա ի վերջո պետք է վավերացվի խաղաղության ծավալուն պայմանագրի տեսքով, որի միջոցով պետք է կարգավորվեն փախստականներին, փոխհատուցումներին, ապաշրջափակումներին, տնտեսական համագործակցությանն առնչվող հարցերը։
Արա Ղազարյանը դժվարանում է պատասխանել, թե իրավական հետևանքներն ինչպիսին կլինեն, եթե կողմերից մեկը հետ կանգնի հայտարարության կետերի իրականացումից, բայց միևնույն ժամանակ նշում է, որ միջազգային վեճերը պետք է լուծվեն խաղաղ ճանապարհով, ինչը նաև ՄԱԿ–ի կանոնադրության կարևորագույն կետերից մեկն է։
«Ակնկալվում է, որ այդ դեպքում կվերսկվեն ռազմական գործողությունները։ Ադրբեջանին դժվար կլինի համոզել, որ ինքը խաղաղ կերպով է վեճը լուծում, առավել ևս, որ միջազգային հանրությունն էլ տեսավ, որ նախահարձակ կողմը հենց Ադրբեջանն էր։ Ընդհանրապես այս պատերազմի սանձազերծումն Ադրբեջանի կողմից հակասում էր միջազգային իրավունքին, որովհետև եթե նույնիսկ երկրներից մեկը կարծում է, որ իր տարածքներն օկուպացվել են մեկ այլ երկրի կողմից, միևնույն է, այդ խնդիրը չպետք է լուծվի պատերազմի միջոցով»,– նշում է փաստաբանը։
Արա Ղազարյանի գնահատմամբ` հիմա շատ կարևոր է, որ հետպատերազմյան փուլում կողմերը բանակցեն և ընդունեն իրավական փաստաթուղթ, որին կհետևեն իրավական գործընթացներ։
Թուրքիան մտավախություն ունի, որ ՀՀ–ն հետքայլ է անելու եռակողմ հայտարարությունից. Սիմոնյան
