https://arm.sputniknews.ru/20211017/erani-survojintunuteghy-kvorcrats-yntaniqy-sksec-zrvojic-tvoghs-piti-apri-kargakhvosvov-34251564.html

Երանի Սուրոյին․․․տունուտեղը կորցրած ընտանիքը սկսեց զրոյից` «Տողս պիտի ապրի» կարգախոսով

Երանի Սուրոյին․․․տունուտեղը կորցրած ընտանիքը սկսեց զրոյից` «Տողս պիտի ապրի» կարգախոսով

Sputnik Արմենիա

«Տողս պիտի ապրի»․ այս կարգախոսով արցախցի ուսուցչուհի Մարգարիտան շարունակում է հայրենի գյուղում՝ Տողում սկսած գործն ու թեյերի հետ մի բուռ կարոտ փնջում, տարածում... 17.10.2021, Sputnik Արմենիա

2021-10-17T09:37+0400

2021-10-17T09:37+0400

2021-10-17T22:32+0400

արցախ

հայաստան

ընտանիք

ստեփանակերտ

հադրութ

արցախյան պատերազմ

խաղաղապահներն արցախում

թեյ

https://cdn.am.sputniknews.ru/img/07e5/0a/0e/34289685_0:166:1600:1067_1920x0_80_0_0_f3b05d0161af7cebea4a0f630c2ee707.jpg

Թեյի այս պատմությունը սկսվեց մոտ 2 տարի առաջ։ Երբ կորոնավիրուսի համավարակը Հայաստան ու Արցախ հասավ և դպրոցները հեռավար ուսուցման անցան, անգլերենի ուսուցչուհի Մարգարիտա Գրիգորյանը որոշեց մի նոր զբաղմունք գտնել իր համար։ Մտքով թեյն անցավ։ Սկսեց ուսումնասիրել շուկան ու հասկացավ, որ Դիզակի բնաշխարհը հնարավորություն է տալիս յուրահատուկ համի և բույրի փունջ ստանալ։ Խոստովանում է՝ ոչ ոք չէր հավատում, որ գաղափարը հաջողություն կունենա։ Ազատ օրերին ընտանիքի հետ գնում էին անտառ՝ իրենց ձեռքով արցախյան խոտաբույսերը հավաքելու, հետո Մարգարիտան տեսակավորում էր, մշակում, չորացնում։ Դպրոցական առօրյայից հետո թեյերը Մարգարիտայի համար ինքնաբացահայտման առիթ դարձան։Նախապատրաստական երկար փուլից հետո մոտ մեկ ամիս էր՝ Tea Togh–ը շուկայում էր, և սկսվեց պատերազմը։Մարգարիտան հիշում է չարաբաստիկ առավոտը։ Ասում է՝ Ապրիլյան պատերազմի ժամանակ իրենք անգամ նկուղ չիջան, իսկ այս անգամ արդեն կեսօրից հետո ամուսնուց զանգ ստացավ, որ պատրաստվեն Հայաստան մեկնելու։ Դիրքեր գնալուց առաջ ամուսինը որոշել էր տարհանել կնոջն ու 3 մանկահասակ երեխաներին։«Չորս ժամ ունեի պատրաստվելու, բայց մի երկու հագուստ եմ միայն վերցրել մի քանի օրվա համար, մեկ էլ փաստաթղթերի թղթապանակը։ Մինչև հիմա երեխաներս ինձ մեղադրում են, որ իրենց խաղալիքները չենք բերել։ Այստեղ աշխարհի խաղալիքներն ունեն, բայց իրենցն են կարոտում»։Ընտանիքին Հայաստան տեղափոխելուց հետո ամուսինը՝ Բորիսը, միացավ հայրենիքի պաշտպանությանը։ Հոկտեմբերի 8-ին ծանր վիրավորում ստացավ։ Հադրութի անտառներում կամավորականների խումբը թուրքական էլիտար ստորաբաժանմանը հանդիպեց։ Ամուսնուն ձախ ոտքի բեկորային և պարանոցի հրազենային վիրավորումով տեղափոխեցին Երևան։ Բորիսի մոտ ախտորոշվել էր վերջույթների պարալիզացում։Հիմա ընտանիքը հաստատվել է Զովունիում։ Ավագ դուստրը՝ Մանեն, արդեն առաջին դասարանցի է, Մարիամը 4 տարեկան է, բայց մանկապարտեզ չի հաճախում (պետականներում տեղ չկա, մասնավորներն էլ չափազանց թանկ են)։Ընտանիքի փոքրը՝ 3-ամյա Մարտինը, այստեղ սկսել է քայլել։ Ամուսինը` Բորիսը, վերականգնողական բուժում է ստանում: Դեռ ֆիզիկական աշխատանք կատարել չի կարող, բայց արդեն կարողանում է մեքենա վարել, ուզում է օրվա ընթացքում թեկուզ մի քանի ժամով տաքսի վարել։Մարգարիտան թեյերի գործն է շարունակում։ Հիմա թեյը ոչ միայն ընտանիքի միակ եկամտի աղբյուրն է, այլև ամեն ինչ՝ հարազատ գյուղի կարոտը, սերը, սփոփանքը, տուն վերադառնալու հույսը։«Երբ ասացին, որ թուրքերը մտել են Հադրութ, չհավատացի, որովհետև 88-ի շարժումը Տողից է սկսել, իրենք ատամ ունեին Տողի վրա։ Հետո սկսեցին վիդեոներ հրապարակել։ Երբ տեսա Ալիևին Սուրբ Հովհաննես եկեղեցում․․․ Բայց ես հիմա էլ չեմ պատկերացնում, որ Տողում թուրքն է։ Երեխեքը մեկ-մեկ հարցնում են՝ բա հիմա ով է մեր տանն ապրում, ասում եմ՝ երևի ոչ մեկը չի ապրում, որովհետև ես չեմ կարող պատկերացնել, որ մեր տանը թուրքն է ապրում»։Մարգարիտան հիմա թեյերի բաղադրիչների մի մասը Վայոց Ձորից է ստանում, իսկ ուրցը շարունակում են Արցախից ուղարկել։ Արցախից թեյի բաղադրիչ խոտաբույսերը բերել ու այստեղ՝ Հայաստանում աճեցնել չի ցանկանում, ասում է՝ դա կնշանակի սպանել մի օր Արցախ վերադառնալու հույսը։«Թեյերի պարկիկների վրա մենք գրում ենք՝ Տողս պիտի ապրի, բալիկներս իրենց թաթիկներով նկարում են, ջերմացնում թեյը։ Պիտակի վրա էլ գրում ենք՝ «Մի բուռ կարոտ քո բաժակում», որովհետև ամեն խառնուրդի հետ ես Տողի կարոտն եմ փնջում։ Ես հավատում եմ, որ մի օր գնալու եմ ու իմ ձեռքերով էլի հավաքեմ այս բույսերը։ Նախկինում մտածում էի, որ դա առաջիկա մի քանի տարիների ընթացքում կլինի, հիմա գիտեմ, որ դրա համար տասնամյակներ են պետք, բայց ոչինչ, ես կսպասեմ։ Մի բան, որ քոնը չէ, երկար չես կարող քեզ մոտ պահել։ Միայն թե մտածում եմ՝ էդ ժամանակ թոշակի անցած չլինեմ, որ էլի Տողի դպրոցում դասավանդեմ»,- ժպտում է Մարգարիտան։Պատերազմից հետո Արցախ վերադառնալ փորձել են, սկզբում ամուսնու վերականգնողական բուժման համար էին Հայաստանում մնում, հետո էլ փորձեցին վարձակալության համար տուն գտնել, չհաջողվեց։ Արցախում սարսափելի գնաճ է, Մարգարիտան ասում է՝ հիմա ոչ միայն ազատ տուն, այլև անգամ գոմ ու ավտոտնակ չես գտնի։ Տանտերերը ձևափոխել, վերանորոգել ու վարձակալության են հանձնել բավականին բարձր արժեքով։ Գնաճը ոչ միայն տներին է վերաբերում, այլև սննդամթերքին, հագուստին։ Արհեստական գնաճի կողքին նաև մեկ ուրիշ մեծ խնդիր կա, որը չի թողնում ընտանիքին Արցախ տեղափոխվել։Պետությունից ստացվող օժանդակության վրա հույս չի դնում, ասում է՝ պետությունը պարտավոր չէ (թեպետ ինչ-որ առումով մեղավոր է), որ իրենք այս իրավիճակում են հայտնվել։ Պետությունը շատ հոգսեր ունի։ Այնպես որ, հույսն իր վրա է դնում։ Հիմա ընտանիքը փորձում է հարմարավետություն ստեղծել նոր բնակավայրում։ Նշում են՝ ժամանակավոր, որովհետև իրենց տունն այնտեղ՝ Տողում է։Գիտակցում է՝ այն, ինչ այդպես իրենցից խլվեց, սկուտեղի վրա չի վերադարձվելու։ Պետք է, որ այս գիտակցությամբ սերունդ մեծանա։ Մարգարիտան նշում է՝ իր բալիկներն, օրինակ, որտեղ էլ լինեն, պետք է լավ սովորեն ու սովորեն որպես Տողի սան։Ինքն իր բաժին պայքարն է մղում՝ «Տողս պիտի ապրի» գրությամբ թեյերը տարածելով, հայրենիքում և դրա սահմաններից դուրս հիշեցնելով Տողի մասին։ Հավատում է՝ մի օր Անուշը, Սիրունն ու Հրաշքը (թեյերի տեսակները) էլի Տողի իրենց տանն է փնջելու․․․

ստեփանակերտ

հադրութ

2021

Լուրեր

am_HY

արցախ, հայաստան, ընտանիք, ստեփանակերտ, հադրութ, արցախյան պատերազմ, խաղաղապահներն արցախում, թեյ