https://arm.sputniknews.ru/20230322/hhi-natoakan-tshanaparhn-ancnum-e-turqiajvov-vovqer-karvogh-en-anvtangutjan-bardzik-linel-57081118.html
ՀՀ–ի ՆԱՏՕ–ական ճանապարհն անցնում է Թուրքիայով. ովքե՞ր կարող են անվտանգության բարձիկ լինել
ՀՀ–ի ՆԱՏՕ–ական ճանապարհն անցնում է Թուրքիայով. ովքե՞ր կարող են անվտանգության բարձիկ լինել
Sputnik Արմենիա
Քաղաքագետի կարծիքով` Հայաստանի ներկա ճգնաժամը ինչպես ռիսկեր է ստեղծել, այնպես էլ հնարավորություններ։ 22.03.2023, Sputnik Արմենիա
2023-03-22T22:03+0400
2023-03-22T22:03+0400
2023-11-29T18:40+0400
հայաստան
թուրքիա
հավաքական անվտանգության պայմանագիր կազմակերպություն (հապկ)
նատօ
ռեջեփ թայիփ էրդողան
արա պողոսյան
աբովյան time
https://cdn.am.sputniknews.ru/img/07e7/02/0f/55366490_0:15:2019:1151_1920x0_80_0_0_396a9898effcd67de28ac1c1d2e50e79.jpg
ԵՐԵՎԱՆ, 22 մարտի – Sputnik. Հայաստանի և տարածաշրջանի երկրների ՆԱՏՕ–ական ճանապարհն անցնում է Թուրքիայով, սա պետք է հիշեն բոլոր նրանք, ովքեր այդ կառույցի հետ կապված հեռահար նպատակներ ունեն։ Sputnik Արմենիայի «Աբովյան Time» հաղորդման շրջանակում այս տեսակետը հայտնեց քաղաքագետ Արա Պողոսյանը` մեկնաբանելով վերջին շրջանում ակտիվացած խոսակցություններն այն մասին, որ ՀԱՊԿ–ի այլընտրանք կարող է լինել ՆԱՏՕ–ն։Քաղաքագետը օրինակ բերեց Ֆինլանդիայի, Շվեդիայի` ՆԱՏՕ–ին միանալու փորձերը. այդ երկրների անդամակցությունը ձգձգվում է, քանի որ Թուրքիան չի վավերացնում կառույցին միանալու հայտերը։Նրա խոսքով` Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի ախորժակն այնքան է մեծացել, որ որոշել է գերազանցել Աթաթուրքին, տարածաշրջանը ներկել թուրքական գույնով և վերականգնել Օսմանյան փառքը, որի իրականցման առաջին պայմանը թյուրքական աշխարհի հետ միավորումն է։ Այդ ճանապարհին Հայաստանի Հանրապետությունը թյուրքական աշխարհի կոկորդին սեղմված սեպ է։Թուրքիայի սահմանի բացումը ՀՀ–ի տնտեսության համար վտանգ չէ, այլ հնարավորություն. ՔերոբյանՄեծ Թուրանի գաղափարը, քաղաքագետի խոսքով, ձեռնտու է նաև Արևմուտքին, ավելին` երկար տարիներ այդ գաղափարը սնել են արևմտյան երկրները, որպեսզի կանխեն արևելքում Չինաստանի հզորացումը։Նրա խոսքով` արդեն իսկ նկատելի է, որ Արևմուտքը մեխանիզմներ է կիրառում Չինաստանի աճող ռազմական, տնտեսական, քաղաքական ազդեցությունը զսպելու համար։ Խոսքը Կանադայի վերջին առաջարկի մասին է, որ Կանադա– ԱՄՆ–Ճապոնիա և Հարավային Կորեա քառյակ ձևավորվի ընդդեմ չինական աճող ազդեցության։Քաղաքագետի կանխատեսմամբ` առաջիկայում նման հարթակներ կձևավորվեն, որոնք ապագայում կկիրառվեն ոչ միայն Չինաստանի, այլև ՌԴ–ի դեմ։Ուղևորություններ Թուրքիա՝ ոչ արևայրուքի համար. հայ «առևտրականի» հուշերըԱշխարհաքաղաքական այս գործընթացների ֆոնին Պողոսյանը ուշադրություն հրավիրեց այն փաստի վրա, թե ինչու է Թուրքիան հենց հիմա որոշել Հայաստանի հետ հարաբերությունները կարգավորել։ «Իրականում այս քաղաքականությունը տեղավորվում է նախորդ դարասկզբի թուրքական կոնցեպտի մեջ, որը նախատեսում էր Ալեքսանդրապոլի պայմանագրով 12 հազար քառակուսի կմ դարձած, ոչ կենսունակ և բոլոր տնտեսական թելերով Թուրքիայի հետ կապված Հայաստան»,– ասաց նա։Այժմ Թուրքիան նպատակ ունի փափուկ ուժի կիրառմամբ ընկալվել որպես չեզոք երկիր Հայաստանի համար և ադրբեջանցի «տեղաբնիկների» վերադարձի ժամանակ իր խաղաղապահներին բերել Հայաստան։ Նպատակը հստակ է` ՀՀ–ում էթնիկ թուրքերի ներկայություն, որպեսզի ապագայում ռազմական ճանապարհով կարողանա միջամտել Հայաստանի ներքին գործերին։Ըստ Պողոսյանի` Հայաստանի ներկա ճգնաժամը ինչպես ռիսկեր է ստեղծել, այնպես էլ հնարավորություններ։ Մասնավորապես այս ընթացքում նշմարվել են այնպիսի հավանական գործընկերներ, ինչպիսիք են Չինաստանը, Հնդկաստանը, Իրանը։ Հետևաբար Հայաստանը նշված երկրների հետ կարող է դաշնակցային հարաբերություններ ձևավորել, որոնք ՀՀ–ի համար անվտանգության բարձիկներ կարող են լինել։Հակառակ պարագայում փորձագետը վստահ է` ՀՀ ընտրած տարբերակով գործակցությունը Արևմուտքի հետ, այսինքն՝ ՌԴ թշնամիների հետ, հանգեցնելու է դիմադրության և նոր մարտահրավերների։
թուրքիա
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
2023
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Լուրեր
am_HY
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
հայաստան, թուրքիա, հավաքական անվտանգության պայմանագիր կազմակերպություն (հապկ), նատօ, ռեջեփ թայիփ էրդողան, արա պողոսյան, աբովյան time
հայաստան, թուրքիա, հավաքական անվտանգության պայմանագիր կազմակերպություն (հապկ), նատօ, ռեջեփ թայիփ էրդողան, արա պողոսյան, աբովյան time
ՀՀ–ի ՆԱՏՕ–ական ճանապարհն անցնում է Թուրքիայով. ովքե՞ր կարող են անվտանգության բարձիկ լինել
22:03 22.03.2023 (Թարմացված է: 18:40 29.11.2023) Քաղաքագետի կարծիքով` Հայաստանի ներկա ճգնաժամը ինչպես ռիսկեր է ստեղծել, այնպես էլ հնարավորություններ։
ԵՐԵՎԱՆ, 22 մարտի – Sputnik. Հայաստանի և տարածաշրջանի երկրների ՆԱՏՕ–ական ճանապարհն անցնում է Թուրքիայով, սա պետք է հիշեն բոլոր նրանք, ովքեր այդ կառույցի հետ կապված հեռահար նպատակներ ունեն։ Sputnik Արմենիայի «Աբովյան Time» հաղորդման շրջանակում այս տեսակետը հայտնեց քաղաքագետ Արա Պողոսյանը` մեկնաբանելով վերջին շրջանում ակտիվացած խոսակցություններն այն մասին, որ ՀԱՊԿ–ի այլընտրանք կարող է լինել ՆԱՏՕ–ն։
Քաղաքագետը օրինակ բերեց Ֆինլանդիայի, Շվեդիայի` ՆԱՏՕ–ին միանալու փորձերը. այդ երկրների անդամակցությունը ձգձգվում է, քանի որ
Թուրքիան չի վավերացնում կառույցին միանալու հայտերը։
«Թուրքիան այս իմաստով ունի հստակ ռազմավարություն և այն երկրներից չէ, որ իր ազգային-պետական շահերը կզոհաբերի հանուն ինչ–որ խաղաղության դարաշրջանի։ Թուրքիայի համար ոչ թե կա խաղաղության դարաշրջան, այլ կա ազգային նպատակների իրականացման դարաշրջան»,–ասաց Պողոսյանը։
Նրա խոսքով` Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի ախորժակն այնքան է մեծացել, որ որոշել է գերազանցել Աթաթուրքին, տարածաշրջանը ներկել թուրքական գույնով և վերականգնել Օսմանյան փառքը, որի իրականցման առաջին պայմանը թյուրքական աշխարհի հետ միավորումն է։ Այդ ճանապարհին Հայաստանի Հանրապետությունը թյուրքական աշխարհի կոկորդին սեղմված սեպ է։
Մեծ Թուրանի գաղափարը, քաղաքագետի խոսքով, ձեռնտու է նաև Արևմուտքին, ավելին` երկար տարիներ այդ գաղափարը սնել են արևմտյան երկրները, որպեսզի կանխեն արևելքում Չինաստանի հզորացումը։
«Հիմա երբ Ռուսաստան–Չինաստան–Իրան համագործակցության եռյակ է ձևավորվում, որն ըստ էության ակտիվ փուլի մեջ է, մենք կտեսնենք, որ Արևմուտքի համար է՛լ ավելի է արժևորվելու Թուրքիան»,– նշեց փորձագետը։
Նրա խոսքով` արդեն իսկ նկատելի է, որ Արևմուտքը մեխանիզմներ է կիրառում Չինաստանի աճող ռազմական, տնտեսական, քաղաքական ազդեցությունը զսպելու համար։ Խոսքը Կանադայի վերջին առաջարկի մասին է, որ Կանադա– ԱՄՆ–Ճապոնիա և Հարավային Կորեա քառյակ ձևավորվի ընդդեմ չինական աճող ազդեցության։
Քաղաքագետի կանխատեսմամբ` առաջիկայում նման հարթակներ կձևավորվեն, որոնք ապագայում կկիրառվեն ոչ միայն Չինաստանի, այլև ՌԴ–ի դեմ։
Աշխարհաքաղաքական այս գործընթացների ֆոնին Պողոսյանը ուշադրություն հրավիրեց այն փաստի վրա, թե ինչու է Թուրքիան հենց հիմա որոշել Հայաստանի հետ հարաբերությունները կարգավորել։ «Իրականում այս քաղաքականությունը տեղավորվում է նախորդ դարասկզբի թուրքական կոնցեպտի մեջ, որը նախատեսում էր Ալեքսանդրապոլի պայմանագրով 12 հազար քառակուսի կմ դարձած, ոչ կենսունակ և բոլոր տնտեսական թելերով Թուրքիայի հետ կապված Հայաստան»,– ասաց նա։
Այժմ Թուրքիան նպատակ ունի փափուկ ուժի կիրառմամբ ընկալվել որպես չեզոք երկիր Հայաստանի համար և ադրբեջանցի «տեղաբնիկների» վերադարձի ժամանակ իր խաղաղապահներին բերել Հայաստան։ Նպատակը հստակ է` ՀՀ–ում էթնիկ թուրքերի ներկայություն, որպեսզի ապագայում ռազմական ճանապարհով կարողանա միջամտել Հայաստանի ներքին գործերին։
Ըստ Պողոսյանի` Հայաստանի ներկա ճգնաժամը ինչպես ռիսկեր է ստեղծել, այնպես էլ հնարավորություններ։ Մասնավորապես այս ընթացքում նշմարվել են այնպիսի հավանական գործընկերներ, ինչպիսիք են Չինաստանը, Հնդկաստանը, Իրանը։ Հետևաբար Հայաստանը նշված երկրների հետ կարող է դաշնակցային հարաբերություններ ձևավորել, որոնք ՀՀ–ի համար անվտանգության բարձիկներ կարող են լինել։
«Հարաբերությունների առնվազն երկու եռանկյունի կարելի է ձևավորել։ Մեկը` Հայաստան–Իրան–Հնդկաստան, մյուսը` Հայաստան–Իրան–Չինաստան, որը ևս կարող է բավական կենսունակ լինել։ Եվ ամենակարևորը` սրանք հակազդեցություն չեն ունենա գլխավոր դաշնակից ՌԴ կողմից և չեն հակասի նրանց արտաքին քաղաքական շահերին»,–ասաց Պողոսյանը։
Հակառակ պարագայում փորձագետը վստահ է` ՀՀ ընտրած տարբերակով գործակցությունը Արևմուտքի հետ, այսինքն՝ ՌԴ թշնամիների հետ, հանգեցնելու է դիմադրության և նոր մարտահրավերների։
