Վաղեմի ժամանակներից ընդունված է համարել, որ Հայկական լեռնաշխարհը գինեգործության հայրենիքն է. աշխարհում առաջին գինին պատրաստվել է Հայաստանում ավելի քան 4000 տարի առաջ։
Հայկական գինեգործությունը մի քանի վերածնունդ է ունեցել
Գինեգործությունը մեծ դերակատարություն է ունեցել Ուրարտուում։ Այդ մասին վկայում են նաև ասորական աղբյուրները։
«Արշավանքների ժամանակ ասորական արքաներն իրենց ցուցակներում նշել են գինու տեսակները և խաղողի ավերված այգիները քանակը։ Նրանց համար ամենապահանջված գերիները եղել են գինեգործները»,- Sputnik Արմենիայի թղթակցի հետ զրույցում ասաց «Մառան» ընկերության գլխավոր գինեգործ և գինու ակադեմիայի դասախոս Ֆրունզ Հարությունյանը։
Ուրարտական թագավորների սեպագիր արձանագրություններում էլ խոսվում է ոչ թե քանդելու մասին, այլ թե ինչ են ստեղծել, ինչ են տնկել Խալդ աստծու պատվին, խաղող տնկելը եղել է սխրագործության նման մի բան։ Հայտնի պատմաբաններ Հերոդոտոսը, Ստրաբոնը և Քսենոֆոնը գրել են հայկական գինեգործության մասին։
«Հերոդոտոսի աշխատություններում կարդում ենք, որ հայերը առևտրական կապեր ունեին Բաբելոնի հետ և գինի էին վաճառում։ Գինեգործական մշակույթը Հայկական լեռնաշխարհից անցել է Վրաստան, Պարսկաստան, Միջագետք, Եգիպտոս, Հունաստան, Հռոմ», — ասաց Հարությունյանը։
Հերոդոտոսը գրել է, որ այդ ժամանակ Ասորեստանը նույնպես գինի ուներ, բայց Բաբելոնը գինի էր ստանում Հայաստանից։ Նշանակում է` հայկական գինին ավելի լավն է եղել։
«Հայաստանում գինեգործության վերածնունդը միշտ կախված է եղել պետականության առկայությունից։ Գինեգործությունը ևս մեկ վերածնունդ է ապրել Բագրատունիների դինաստիայի կառավարման շրջանում, երբ մենք անկախ ենք եղել»,- ասաց Հարությունյանը։
Հենց այդ շրջանում էլ առաջացել են քարվանսարաները, գինու գործարանները և այլն։ Հայաստանում գինեգործության վերջին վերածնունդը և զարգացումը տեղի է ունեցել մեր օրերում։
Գինու տեսակներն ու առանձնահատկությունները
Գինիները լինում են կարմիր, վարդագույն, սպիտակ։ Դրանք բաժանվում են նաև կիսաքաղցր, կիսաչոր և չոր տեսակների։ Նման բաժանումը պայմանավորված է շաքարայնության տոկոսով։
«Եթե գինու շաքարայնությունը կազմում է մինչև 3 տոկոս, ապա այն համարվում է կիսաչոր, եթե 3-5 տոկոս` կիսաքաղցր, իսկ մինչև 0,3 տոկոսի դեպքում համարվում է չոր», — ասաց Հարությունյանը։
Նրա խոսքով` օրական 160 գրամ կարմիր գինի խմելն օգտակար է, քանի որ այն պարունակում է ֆենոլի մեծ քանակություն, որը նպաստում է օրգանիզմի ծերացման գործընթացի դանդաղեցմանը։
«Յուրաքանչյուր գինու հետ համապատասխան ուտեստ է մատուցվում։ Օրինակ` թունդ գինու հետ ընդունված է ծանր սնունդ, եթե գինին մի քիչ քաղցր է կամ թթու, ապա այն համադրվում է քաղցր և թթու ուտելիքի հետ»,- նշեց Հարությունյանը։
Կիսաքաղցր, կիսաչոր գինիները համարվում են դեսերտային, դրանք մատուցվում են քաղցրեղենի, մրգերի քաղցր-թթու սոուսներով մսային թեթև ճաշատեսակների հետ։ Մսային ուտելիքների հետ ընդունված է կարմիր անապակ գինի մատուցել, ձկան և թռչնամսի հետ` սպիտակ անապակ գինի։ Վարդագույն գինին սառն են մատուցում, այն համարվում է ամառային, «ծովափնյա» թեթև խմիչք։
