ԵՐԵՎԱՆ, 21 հուլիսի – Sputnik. Իրանը ցանկանում է երկաթուղային ճանապարհը շարունակել դեպի Ռուսաստան` Ադրբեջանով, բայց Բաքվի ֆինանսավորման հաշվին, Sputnik Արմենիա մուլտիմեդիոն մամուլի կենտրոնում ասաց տարածաշրջանային հարցերով փորձագետ, իրանցի Էսհան Հուշմանդը։
«Ակնհայտ է, որ Իրանը ցանկանում է կապվել Ռուսաստանի հետ, այդ թվում նաև երկաթուղու միջոցով։ Նման կապ կարելի է հաստատել միայն Ադրբեջանի միջով, սակայն մի կարևոր պահ կա. Իրանը հնարավոր է համարում իրականացնել այդ երկաթուղու կառուցումը Բաքվի ֆինանսավորմամբ»,– ասաց Հուշմանդը։
Ադրբեջանի միջով Իրանից Ռուսաստան տանող տրանսպորտային միջանցքը ավելի ծավալուն «Հյուսիս – Հարավ» նախագծի կարևորագույն մասն է, որը դանդաղել է Արևմուտքից Իրանի հանդեպ պատժամիջոցների կիրառման պատճառով, բայց պատժամիջոցները վերացնելուց հետո այդ նախագծի իրականացման հարցում առաջխաղացում չի նկատվում։
Ինչ վերաբերում է Հայաստանի միջով անցնող (հետո` Վրաստանով) երկաթուղուն, ապա Իրանն այն դիտարկում է որպես ելք դեպի Եվրոպա, բայց, փորձագետի կարծիքով, այդ երկաթուղու կառուցմանն ուղված քայլերը բավականին անարդյունավետ են։
Այսօր Իրանը հաղորդակցվում է Եվրոպայի հետ միայն Թուրքիայի միջոցով։ Երկրի փորձագիտական հասարակությունը, նրա խոսքով, քննարկում է նոր ճանապարհի երկու տարբերակ. մեկը Հայաստանով Վրաստան, մյուսը` Իրաքով (Քրդստանով) և Սիրիայով։
«Ես, որպես հայ ժողովրդի ընկեր, կոչ եմ անում Երևանին ու Թեհրանին՝ ավելի շատ աշխատել այդ ուղղությամբ։ Մենք գիտենք, թե ինչ կարևոր է զարգացնել ենթակառուցվածքային նախագծերը երկրի տնտեսության համար»,– ասաց Հուշմանդը։
Նրա խոսքով` երկաթգծի բացման դեպքում կավելանա ոչ միայն Հայաստանի միջոցով իրականացվող առևտուրը, այլ նաև իրանական Ատրպատականից եկողը։ Այդ ամենը, նրա խոսքով, հայ-իրանական հարաբերությունները նոր մակարդակի կհասցնեն։
Հուշմանդը նաև նշեց, «Ռուսական երկաթգծերի» նախկին նախագահ Վլադիմիր Յակունինի հայտարարությունն Իրան – Հայաստան երկաթուղու ոչ արդյունավետ լինելու մասին, չի համապատասխանում իրականությանը։
«Պետք է վերանայել հաշվարկները, կարելի է հստակ ապացուցել, որ այդ ճանապարհը շահավետ է։ Նույնիսկ, եթե լինելով թանկարժեք ծրագիր, մոտ ապագայում չկարողանա «արդարացնել» ներդրումները, ապա երկարատև հեռանկարներում ու նաև ռազմավարական հարաբերությունների տեսակետից այն անգին է», – ասաց Հուշմանդը»։
ՀՀ կառավարությունը 2014 թ.-ի օգոստոսի 7-ին հավանություն է տվել Իրան-Հայաստան երկաթուղու շինարարության նախնական ծրագրին։ Նախագծի արժեքը գնահատվում է 3,5 մլրդ դոլար։ Երկաթուղու երկարությունը կկազմի 300 կիլոմետր։ Երկաթուղու ենթակառուցվածքում կներառվեն 19,4 կիլոմետր երկարությամբ 64 կամուրջ, 102,3 կիլոմետր երկարության 60 թունել և 27 կայան։ Երկաթուղու նախագիծը մշակել է Չինաստանի շինարարության և հաղորդակցությունների միջազգային ընկերությունը (CCCC International)։ Նախագծով հետաքրքրվում են չինական բանկերը, որոնք պատրաստակամություն են հայտնել ֆինանսավորել ծրագրի 60 տոկոսը։
Իրան – Հայաստան երկաթուղին կարող էր այլընտրանքային ճանապարհ դառնալ ապրանքների տեղափոխման համար` թույլ տալով Հայաստանին ելք ունենալ դեպի արտաքին աշխարհ, սակայն ծրագրի իրականացումն անընդհատ հետաձգվում է անորոշ ժամանակով։
Այսօր Հայաստանի ամբողջ երկաթուղային հաղորդակցությունն իրականացվում է Վրաստանի միջոցով։
