Լիլիթ Հարությունյան, Sputnik.
Դպրոցական դասագրքերում առկա բացթողումները, վրիպակները, սխալ առաջադրանքներն ու անհեթեթ բանաստեղծություններն առաջին տարին չէ, որ զվարճացնում են աշակերտներին և անելանելի վիճակի մեջ դնում ինչպես ուսուցիչներին, այնպես էլ ծնողներին: Ու թեև որոշ ծնողներ խոստովանում են, որ վերջին մի քանի տարիների ընթացքում որոշակի դրական փոփոխություններ, այնուամենայնիվ, տեղի են ունեցել, դասագրքերի անորակ կազմությունը դեռևս արդիական խնդիր է:
Զարմացած ծնողները երբեմն դասագրքերից սքրինշոթեր են տեղադրում համացանցում:
Օրինակ՝ այս «գլուխգործոցը», որում հովիվը քարը ծաղկից և նույնիսկ գառից տարբերել չի կարողանում:
Ահա բովանդակությունը.
Գունավոր է ու սիրուն
Հայաստանում ամեն քար:
Հովիվն էլ է զարմանում.
Ո՞րն է ծաղիկ, ո՞րը` քար:
Չի տարբերում նա անգամ`
Ո՞րն է քարը, ո՞րը` գառ:
Պատահել է` գառան տեղ
Գյուղ է քշել մի մեծ քար:
Գունավոր է ու խելառ
Հայաստանում ամեն քար:
Հետաքրքիր կլիներ այս բանաստեղծության հեղինակին հարցնել, թե ի՞նչ էր նա կոնկրետ ցանկանում սրանով սովորեցնել երեխային:
Մյուս բանաստեղծությունը նույնիսկ մեկնաբանելու կարիք չունի, բավական է միայն ասել նրա վերնագիրը` «Լկտի ծիտը»:
Եվ ևս մեկ գլուխգործոց.
Կար մի խոզուկ, փոքրիկ էր,
Որովհետև նա մեծ չէր,
Այդ խոզուկը նիհար էր,
Որովհետև նա գեր չէր,
Եվ չէր վազում բակով մեր,
Որովհետև սատկել էր:
Իսկ հիմա փորձեք հասկանալ ռուսաց լեզվի դասագրքում զետեղված հանձնարարությունը:
Իսկ այս մի օրինակում երեխաներին սովորեցնում են, որ «ավտո» բառը, գրվում է ոչ թե «վ»-ով, այլ «ֆ»-ով: Մի խոսքով, անհասկանալի իրավիճակ է…
Բարձր դասարանի դասագրքերում այլ խնդիրներ կան. այնքան բարդ տեքստեր են գրված, որ ոչ միայն երեխաները, այլև ծնողները հաճախ ոչինչ հասկանալ չեն կարողանում:
Երեխային օգտակար տեղեկություն տալու փոխարեն, դասագիրք կազմողները, օրինակ, աշխարհագրության դասագրքի հեղինակները որոշել են դասագրքի մի մեծ գլուխ նվիրել Աֆրիկայի քաղաքներին ու գյուղերին: Հարց է առաջանում` ինչի՞ համար է դա պետք հայ երեխաներին:
Փոփոխություններ են սպասվում
Վերջերս ՀՀ կրթության և գիտության նախարար Լևոն Մկրտչյանը, Աշտարակում կազմակերպած գիտաժողովի ընթացքում, կրթական ոլորտում սպասվող բարեփոխումների մասին խոսելիս, նշել էր, որ դասագրքերը կատարելագործվելու են:
«Խորհրդային ժամանակներում ոչ մի հանրապետություն դասագիրք չէր կազմում. դրանք բոլորը Մոսկվայում էին գրում: Այդ իսկ պատճառով նախկին ԽՍՀՄ և ոչ մի երկրում, բացի Ռուսաստանից, այդ դպրոցը չկա: Երբ մենք սկսեցինք կազմել մեր դասագրքերը, այդ գործով զբաղվում էր պրոֆեսորադասախոսական կազմը: Արդյունքում ոճը ակադեմիական, դժվարամատչելի ստացվեց: Ուսուցիչներ, իհարկե, մտնում էին կոմիտեի կազմի մեջ, սակայն նրանք մեծ ազդեցություն չունեին», — նշեց նախարարը:
Մյուս կողմից, Մկրտչյանը ուշադրություն հրավիրեց այն հանգամանքի վրա, որ դասագրքերի բաովանդակությունը նույնն է մնացել, այն դեպքում, երբ դասաժամերը կրճատվել են
«Եթե վերցնենք, օրինակ, պատմության դասգիրքը, ապա կտեսնենք, որ ամբողջ Ոսկե դարին ընդամենը մեկուկես էջ է նվիրված: Այդ իսկ պատճառով այնտեղ միայն իրար հետևից ազգանուններն են թվարկված: Ուսուցիչն այդ դասագրքից օգտվել չի կարող և երեխաներին անգիր անել է տալիս այդ անունները, քանի որ դրանք կան ստուգողական թեստերում: Արդյունքում, աշակերտը չգիտի ո՛չ Խորենացի, ո՛չ Փարպեցի (5-րդ դարի հայ պատմիչներ — խմբ.)», — ընդգծեց նա:
Նախարարի խոսքով` այս ամենը բերում է նրան, որ երեխաների մոտ գիտելիքի նկատմամբ ատելություն է առաջանում:
«Այդ իսկ պատճառով անհրաժեշտ է դասագրքեր կազմելու դպրոց հիմնել: Հավանաբար, Մանկավարժական համալսարանում կամ ԵՊՀ-ում այդ նպատակով մագիստրոսական կուրս կբացենք: Մենք դրամաշնորհ ենք ստացել ԵՄ-ից և կփորձենք զարգացնել այդ ուղղությունը», — եզրափակել է նա:
Sputnik Արմենիայի թղթակցի հետ զրույցում ՀՀ կրթության և գիտության նախարարության հանրակրթության վարչության պետ Աշոտ Արշակյանն իր հերթին ասաց, որ ուսումնական գործընթացը կազմակերպելու համար գիրքն անհրաժեշտ, սակայն ոչ պարտադիր պայման է:
«Նույնիսկ եթե մենք կատարյալ դասագիրք ունենանք, դա բավարար չէ ուսումնական գործընթացը լիարժեք կազմակերպելու համար», — նշեց նա:
Այն հարցին, թե ինչպես են այնուամենայնիվ կազմվում Հայաստանում դասգրքերը, Արշակյանը պատասխանեց, որ դրանով զբաղվում է Կրթության ազգային ինստիտուտը: Մասնավորապես, մրցույթ է հայտարարվում, որում բոլոր ներկայացված գրքերը պետք է համապատասխանեն որոշակի չափանիշներին: Ընտրված շտեմարանները մեկ տարվա ընթացքում թեստավորում են անցնում:
Դասագրքեր կազմելու դպրոցի ստեղծման մասին նախարարության ծրագրերն, անկասկած, ուրախալի են: Սակայն պետք է հասկանալ, որ ոչ այս, ոչ էլ հաջորդ ուսումնական տարում պետք չէ սպասել բոլոր խնդիրների լուծմանը:
