ԵՐԵՎԱՆ, 1 փետրվարի — Sputnik. Հայաստանի կառավարությունը փետրվարի 1-ի նիստում պատրաստվում է լրացնել օֆշորային երկրների ցանկը, որում կընդգրկվեն Ամերիկյան Սամոան, Թունիսը, Հարավային Կորեան, Մոնղոլիան, Նամիբիան, Տրինիդադ և Տոբագոն։
Այս ցուցակում արդեն կան Անտիգուա և Բարբուդան, Վիրջինյան կղզիները և օֆշորային այլ գոտիներ։
Ինչի՞ համար է պետք այդ ցուցակը
Այդ երկրների հետ կարելի է բիզնես վարել։ Առավել ևս, որ այդ ցուցակում են նաև Շվեյցարիան և Հոնկոնգը։ Պարզապես իշխանություններն ուշադիր հետևելու են, որ նման գործարքներից վճարեն նախատեսված հարկերը։ Իսկ ո՞րն է վտանգը։
«Խաբեցին ինձ, դժբախտիս»…
Եթե օֆշորում եկամտահարկը, օրինակ, 0 տոկոս է, իսկ Հայաստանում` 20, ապա օֆշորում փողերը կարելի է «լվանալ» դուստր ընկերության միջոցով։ Ասենք, այդ ընկերությանն անտոկոս փոխառություն տրամադրելու տեսքով։ Կամ քաղաքավարության կանոններին հետևելու համար օֆշորում ապրանքներ և ծառայություններ «պատվիրել»։ Իսկ հետո, երբ դրանք «չգան», անգութ հարկային տեսուչին նայել արցունքոտ աչքերով. «Կոկոս եմ պատվիրել Կայմանյան կղզիներից։ Երկու հարյուր արկղ… Փողն ուղարկել եմ, իսկ ապրանքը չկա…. Սրիկաներ»։ Իսկ «խաբված» փողերը, ըստ օրենքի, արդեն չեն մտնում եկամտահարկի տակ։
Օֆշո՞ր։ Արցունքներին չենք հավատում
Օֆշորային երկրների հետ գործարքների դեպքում արցունքներին չեն հավատում։ Այնպես որ պետք է արցունքները չորացնել ապրանքագրով և այն ներառել հարկերի բազայում 20 տոկոսի տակ։
Իսկ եթե բռնե՞ն
Իսկ որքա՞ն հարկ է կորցնում Հայաստանը նման գործարքներում, որոնք հարկայինը բաց է թողնում, կամ փոխկապակցված ընկերությունների միջև ոչ շուկայական գործարքներում։ Չէ՞ որ կարելի է խորամանկել նաև ոչ միայն օֆշորում. ընդամենը ցանկություն է պետք։ Երկու փոխկապակցված ընկերությունները կարող են վերադիր ծախսերում նվազեցնել գործարքի արժեքը, որպեսզի ավելի քիչ հարկ վճարեն։ Մեքենայության այդ տեսակը հայտնի է որպես տրանսֆերային գնագոյացում։ Որքա՞ն է կորցնում մեր բյուջեն այդ դեպքում։
«Ամբողջական պատկերը մենք կստանանք 1-2 տարի անց», — նշում է Հայաստանի ֆինանսների փոխնախարար Դավիթ Անանյանը։
«Այդ ժամանակ հարկային ծառայությունը շատ թե քիչ ամբողջական տվյալների բազա կունենա փոխկապակցված ընկերությունների գործարքների մասին, այդ թվում` օֆշորային։ Կլինեն նաև գնահատականներ այն մասին, թե որքանով են այդ գործարքների պայմանները շեղվում շուկայականից», — ասաց փոխնախարարը։
Խաղի կանոնները հաստատել է Տնտեսական զարգացման և համագործակցության կազմակերպությանն առընթեր BEPS նախաձեռնությունը (հարկային բազան աղճատելու և շահույթը թաքցնելու դեմ)։ 2017թ-ի հունիսին Հայաստանը կոնվենցիա է ստորագրել BEPS-ի միջոցառումներն իրագործելու մասին։ Դրանց հիման վրա 2018թ-ին ֆինանսների նախարարությունը բիզնեսի համար ուղեցույցներ կկազմի օֆշորային գործարքների վերաբերյալ։ Բնականաբար, ոչ թե կնքելու, այլ խուսափելու համար։
