Սառա Գալստյան

Արցախի հերոս, Շուշիի ազատագրման օպերացիայի հրամանատար Արկադի Տեր–Թադևոսյանն այսօր նշում է իր ծննդյան 81-ամյակը։

Երբեմն ինձ թվում է, թե գաղթի ճամփան ինքս եմ անցել: Անպատմելի այդ դաժանությունները ես ուղնուծուծով եմ զգում, այն արյան հիշողությամբ է ինձ փոխանցվել:

Հայոց ցեղասպանության գլխավոր պատճառներից մեկը հայերի մեծ ունեցվածքին տիրանալն էր: Հայերը միշտ խնայասեր են եղել, դարեդար հավաքել են, կուտակել թոռների համար, բացի դրանից, միայն ոսկիով ու փողով էր հնարավոր ամբարտավան թուրքի ձեռքը բռնել: Իսկ պատերազմում պարտություն կրած Թուրքիային օդ ու ջրի պես պետք էր այդ ահռելի հարստությունը:

Ընտանիքում և հասարակության մեջ կանանց դեմ բռնության թեման ծավալվում, մեծանում ու նոր ելևէջներ է ընդունում։ Հայաստանում կանանց միամսյակի եզրափակման՝ ապրիլի 7-ի առթիվ անդրադարձ կատարենք կանանց իրավունքներին, հատկապես մեր երկրում կանանց հնարավորություններին ու «անհնարինությանը»:

Գյումրեցի` այն ժամանակվա լենինականցի Մկրտչյանների ընտանիքում 1930-ականներից սկսած միաժամանակ երկու որդի էին մեծանում. առանց նրանց այսօր հայ թատրոնի ու կինոյի կենսագրությունը շատ աղքատ կլիներ:

Փխրուն, նիհար, նուրբ ու փոքրամարմին աղջիկը հայտնվել էր Արցախում` պատերազմի դաշտում: Ավելի ճիշտ՝ ոչ թե հայտնվել էր, այլ կամավոր գնացել: Իսկ նրան՝ 2 փոքրիկների մորը, ռազմաճակատ էր բերել ոչ միայն հայրենասիրությունն ու հայրենի հողն ազատագրելու ձգտումը…այլ պատճառներ էլ կային:

Վենետիկի Սան Մարկո գլխավոր հրապարակից մի փոքր այն կողմ հայացքս կանգ առավ ու սառեց ոչ մեծ, սև դռների վրա: Այնտեղ ծանոթ մեսրոպատառեր էին՝ «Բարի եկար» գրությամբ: Ու միայն դռների վրա պատկերված խաչերն ինձ հուշեցին, որ այս գողտրիկ անկյունում փոքրիկ հայկական եկեղեցի է թաքնված:

1941 թ-ին հունիսի 22-ին մեկնարկած Հայրենական մեծ պատերազմը տևեց 1418 օր: Այս պատերազմում Խորհրդային միությունը մոտ 27 միլիոն զոհ ունեցավ:

1988 թվականին հայ մարդն իր ու իր պապերի արդար պահանջով Օպերայի հրապարակում էր:

Տաղանդավոր բարի պապիկի հետ մեր հանդիպումը կայացավ Երևանի կենտրոնում գտնվող նրա տանը: Օրը լցվեց ու լիացավ Մանսուրյանի գերմարդկային բարությամբ: Խոսակցությունը մեզ տարավ արաբական արևելք, հայաշատ Բեյրութ, որտեղ 77 տարի առաջ հունվարի 27-ին հայկական ջերմ ընտանիքում լույս աշխարհ է եկել տաղանդավոր կոմպոզիտորը:

Տարեվերջյան ամփոփիչ ասուլիսի ժամանակ Սփյուռքի նախարար Հրանուշ Հակոբյանն ուրախությամբ ասաց, որ վերջերս հեռավոր 2 երկրներում էլ են հայ հայտնաբերել։ Կոստա Ռիկայում 400 հայ է ապրում, Նիկարագուայում՝ 380: Չգիտեմ՝ ինչն էր այդպես ուրախացրել նախարարին, անձամբ ինձ նման լուրերն ավելի տխրեցնում են, քան ուրախացնում:

Նկարում 2015թ.-ին Միջերկրական ծովում իր կարճ կյանքն ավարտած սիրիացի փոքրիկն է: Նրանց ընտանիքը, երևի, փորձում էր փախչել անհասկանալի պատերազմի ճիրաններից, փորձում էին, բայց չստացվեց:

Սիրված դերասան Սամվել Սարգսյանը բնիկ երևանցի է, ծնվել ու մեծացել է Երևանում: 88-ի դեկտեմբերի 7-ին ճակատագիրը նրան «հրավիրել էր» Գյումրի: