ԵՐԵՎԱՆ, սեպտեմբերի — Sputnik. Ցուցահանդեսում սովորականից աղմկոտ էր. յուրաքանչյուրը փորձում էր ավելի մոտ նստել բեմին: Եկել էին մասնակցելու աշխարհահռչակ ռեժիսոր Արտավազդ Փելեշյանի «Դրոշմման ժամանակը» երկհատորյակի շնորհանդեսին:
«Գիրք գրելու գաղափար եղել է թե՛ 30, թե՛ 20 և թե՛ 10 տարի առաջ, սակայն ամեն անգամ չի ստացվել ներկայացնել այն: Հայաստանի մշակույթի նախկին նախարարները խոստացել էին օգնել, բայց միայն Հասմիկ Պողոսյանը կատարեց խոստումը»,- ասել է Փելեշյանը՝ ելույթ ունենալով հավաքվածների առջև:
Փելեշյանն ամենահզոր երևույթը համարում է ժամանակը, որն անպարտելի է «իր նման փոքր մարդու համար»: Ինչ վերաբերում է «համր կինոյի» ժանրին, վարպետը խոստովանել է, որ քիչ բառեր է օգտագործում, որպեսզի խնայի հանդիսատեսի ժամանակը:
Ավելի վաղ Երևանում կայացած շնորհանդեսի ժամանակ Հայաստանի մշակույթի նախարար Հասմիկ Պողոսյանը խոստովանել էր, որ մաեստրոյի արվեստի մեծ երկրպագուն է, բայց ամենասիրելի ֆիլմը «Տարվա ժամանակներն» է: Պողոսյանն այդ ժամանակ ասել էր, որ Արտավազդ Փելեշյանն այնպես է «մոնտաժել» իր գիրքը, որ հասկանալու համար պետք է մի քանի անգամ կարդալ:
Երևանում և Մոսկվայում կայացած շնորհանդեսները կազմակերպվել են Հայաստանի մշակույթի նախարարության աջակցությամբ: «Դրոշմման ժամանակը» երկհատորյակը ԺՏՁՑ-ում ԱՊՀ անդամ երկրների 13-րդ միջազգային մրցույթում արժանացել է առաջին աստիճանի դիպլոմի:
Գրքի մոսկովյան շնորհանդեսը երևանյանից տարբերվում էր նրանով, որ Մոսկվայում չցուցադրվեց «Օրդֆիլմ» ընկերության հիմնադիր, ռեժիսոր Հայկ Օրդյանի «Կինոպեոտ. Արտավազդ Փելեշյան» ֆիլմը:
Խորհրդային հայ ռեժիսոր-վավերագրող, սցենարիստ, դերասան, ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ, ՌԴ արվեստի վաստակավոր գործիչ Արտավազդ (Արթուր) Փելեշյանը ծնվել է 1938 թ.-ի փետրվարի 22-ին Գյումրիում։ Մինչև 1963 թվականը Փելեշյանն ապրել է Վանաձորում։ 1963-1967 թթ.-ին սովորել է ՎԳԻԿ-ի ռեժիսորական ֆակուլտետում (Լեոնիդ Կրիստիի արվեստանոց)։ Ուսանողական տարիներին նրա նկարահանած ֆիլմերը բազմաթիվ մրցանակներ են ստացել, իսկ նա մեծ ճանաչում է գտել կինեմատոգրաֆիստների կողմից։
Փելեշյանի ամենահայտնի ֆիլմը «Տարվա եղանակներն» է, որի օպերատորն է Միքայել Վարդանովը։ Փելեշյանի սցենարով Վարդանովը նաև բեմադրել է «Աշնանային հովվերգություն» ֆիլմը։ Փելեշյանի «Դիստանցիոն մոնտաժը» մոնտաժի զարգացման պատմության մեջ նոր քայլ էր։ 1988 թվականին հրատարակվել է «Իմ կինոն» գիրքը, որտեղ զետեղված են տեսական Փելեշյանի աշխատանքներն ու սցենարները։ Իր ֆիլմերում նա վերացրել է խաղարկայինի և վավերագրականի միջև սահմանը` երկուսն էլ մոնտաժելով իբրև իրական բանաստեղծական էություն։
Ուսանելու տարիներին Փելեշյանը նկարահանել է «Լեռնային պարեկ» (1964), «Մարդկանց երկիրը» (1966), «Սկիզբը» (1967) վավերագրական ֆիլմերը, որոնք առանձնանում են գեղարվեստական ուրույն ոճով և կինոլեզվի թարմ արտահայտչամիջոցներով։ 1969 թ.-ին Փելեշյանը նկարահանել է «Մենք» ֆիլմը, որը ստացել է Օբերհաուզենի միջազգային կինոփառատոնի պատվավոր դիպլոմ, որտեղ առաջին անգամ օգտագործել է «տարածական մոնտաժի» հիմնատարրերից։ Փելեշյանը նախընտրել է կարևոր կադրերը տեղադրել իրարից հեռու, որոնք հնչյունների ուղեկցությամբ հանդիսատեսի վրա ունենում են առավելագույն ներգործություն։ Կինոռեժիսոր Սերգեյ Փարաջանովը Փելեշյանին անվանել է «բացառիկ կինոհանճար»։
