Կիևի պատժամիջոցները Ռուսաստանի մշակութային և կրթական կազմակերպությունների դեմ Ուկրաինան հակադրում են համաշխարհային հանրությանը, որը, հատկապես կորոնավիրուսի համավարակի պայմաններում, ամբողջ ուժով ձգտում է պահպանել մարդկանց հասանելիությունը հուշարձաններին, թանգարաններին և մշակութային հարթակներին։ ՌԻԱ Նովոստիի թղթակցին տված հարցազրույցում նման հայտարարություն է արել ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ում ՌԴ մշտական ներկայացուցիչ Ալեքսանդր Կուզնեցովը:
-Ալեքսանդր Իվանովիչ, անցած շաբաթվա վերջին Ուկրաինան երեք տարի ժամկետով պատժամիջոցներ սահմանեց Ռուսաստանի մշակութային և գիտական հաստատությունների նկատմամբ։ Ցուցակում են Ռուսական աշխարհագրական ընկերությունը, Էրմիտաժը, Պուշկինի անվան գեղարվեստի պետական թանգարանը, Մոսկվայի Լոմոնոսովի անվան պետական համալասարանը և մի շարք այլ հաստատություններ։ Ինչպե՞ս կմեկնաբանեք այդ որոշումը։
-Դա, իհարկե, Կիևի իշխանությունների ռուսատյաց, քարանձավային գործողություններն են, որոնք անթույլատրելի են ոչ միայն միջազգային շփման շրջանակում, այլև առհասարակ պարկեշտ հասարակության մեջ։ Ռուսաստանի շատ ներկայացուցիչներ արդեն մեկնաբանել են դա, ուստի նրանց խոսքերը չկրկնելու համար ես կասեմ, թե ինչպես է դա ընկալվում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի տեսանկյունից։
Ինչպես հայտնի է՝ այս պահին կազմակերպությունն ակտիվորեն աշխատում է, որպեսզի կորոնավիրուսի համավարակի հետևանքները սպառնալիք չդառնան համաշխարհային մշակութային արժեքների համար։ Մասնավորապես` չի կարելի թույլ տալ, որ միլիոնավոր մարդիկ զրկվեն դրանց հասանելիությունից։
Խոսքը ոչ միայն կորոնավիրուսի համաճարակի պատճառով փակված պատմական հուշարձանների մասին է, այլ նաև թանգարանների, թատրոնների, համերգասրահների։ Այդ ուղղությամբ մի քանի հստակ նախաձեռնություն կա, այդ թվում՝ ռուսաստանյան մշակութային գործիչների կողմից։ Եվ մենք հիմա ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի քարտուղարության հետ քննարկում ենք, թե ինչպես կարելի է այդ ամենը լավագույն ձևով կազմակերպել, բնական է՝ ժամանակակակից տեղեկատվական տեխնոլոգիաների կիրառմամբ, որոնք թույլ են տալիս հեռավար կարգով խոշոր միջոցառումներ անցկացնել։
Հայկական տառարվեստը ներառվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ոչ նյութական մշակութային ժառանգության ցանկում
Այս ֆոնին ստացվում է, որ իր գործողություններով Ուկրաինան գործնականում հակադրվում է համաշխարհային մշակութային հանրությանը։ Այնպիսի տպավորություն է, որ ինչ-որ վայրենի մահակը ձեռքին եկել է սիմֆոնիկ երաժշտության համերգի և սկանդալ է սարքում։ Եվ դա տխուր է։ Նախկինում Ուկրաինան նշանակալի ներդրում ուներ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի գործունեության մեջ, իսկ այսօր այն ասոցացվում է բացառապես Ռուսաստանի հետ առճակատման թեմայի հետ։
Տպավորություն է, որ ռուսատյաց մտահղացումների այդ զինանոցն աստիճանաբար սպառվում է։ Հարց է առաջանում՝ իսկ հետո ի՞նչ է լինելու։ Եթե հիմա հարձակման առարկա են դարձել ոչ միայն ռուսական, այլև, ընդգծում եմ, համաշխարհային մշակույթի այնպիսի կենտրոններ, ինչպիսին է Էրմիտաժը, ի՞նչ է լինելու հետո։ Մայդանում ռուս դասականների գրքերն են վառելո՞ւ, ինչպես նացիստները։ Մի խոսքով` այս ամենը ծանր տպավորություն է թողնում։
-Միջազգային համագործակցության համար ի՞նչ հետևանքներ կարող է ունենալ այդ որոշումը։
-Միջազգային համագործակցության համար առանձնահատուկ հետևանքներ ես չեմ տեսնում ՝ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն մշակութային հարցերում համերաշխություն է ցուցաբերում։ Վերջերս զրուցեցի կազմակերպության գլխավոր տնօրեն Օդրի Ազուլեի հետ, և մենք եկանք այն եզրակացության, որ բոլորը մոտավորապես նույն կերպ են մտածում` մշակույթի խոշորագույն օբյեկտների փակման պայմաններում ինչպե՞ս պահպանել դրանց հասանելիությունը, պահպանել համաշխարհային մշակույթի, համաշխարհային մշակութային ժառանգության մասին գիտելիքները: Եվ առաջիկայում, կարծում եմ, հենց դրա վրա կկենտրոնանան մեր ջանքերը, այդ թվում ՝ Ռուսաստանի ակտիվ մասնակցությամբ։
-ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն ՌԻԱ Նովոստիի հարցմանն ի պատասխան հրաժարվեց մեկնաբանել Ուկրաինայի իշխանությունների գործողությունները, վկայակոչելով մասնակից երկրների գործերի հարցում անկողմնակալություն ցուցաբերելու պահանջը։ Ի՞նչ եք կարծում, ուղղակիորեն մշակույթով զբաղվող և այդ թվում նշված կառույցների հետ աշխատող կազմակերպությունը պե՞տք է արդյոք միջամտի իրավիճակին:
- Այստեղ ես ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի քարտուղարության դիրքորոշման հետ համաձայն չեմ և բազմիցս խոսել եմ այդ մասին։ Ես կարծում եմ, որ դա երկակի ստանդարտների դրսևորում է։ Ինչո՞ւ, երբ ինչ-որ բաներ են տեղի ունենում, որոնք դուր չեն գալիս, օրինակ, արևմտյան երկրներին, դրանց հետևում է ՅՈՒՆԵՍԿՕ – ի քարտուղարության արձագանքը, իսկ երբ մենք ենք դիմում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի հիմնարար սկզբունքների և արժեքների աղաղակող խախտումների հարցով, քարտուղարությունը լռում է և չի արձագանքում:
Չէ՞ որ խոսքը միայն քննարկվող ակցիաների մասին չէ։ Ոչ պակաս լուրջ բաներ են կատարվում նաև կրթական ոլորտում, երբ Կիևի իշխանությունները փորձում են ռուսերենը դուրս մղել երկրի կրթական ոլորտից։
«Գյումրին պետք է ներառվի ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ցուցակում»․ Հայաստանում Ֆրանսիայի դեսպան
Սա արմատապես հակասում է ոչ միայն ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ոգուն, այլև կազմակերպության կողմից ընդունված հստակ իրավական փաստաթղթերին, ինչպիսիք են կրթության ոլորտում խտրականության դեմ պայքարի կոնվենցիան: Մենք բազմիցս ուշադրություն ենք հրավիրել այդ կոնվենցիայի աղաղակող խախտումներին Կիևի կողմից, բայց, ցավոք, հոդաբաշխ արձագանք այդպես էլ չենք ստացել։
- Ուկրաինական պատժամիջոցների ցուցակում են հայտնվել նաև Ղրիմի գիտական հնագիտական կազմակերպություններն ու ինստիտուտները, ինչպես նաև Ղրիմի դաշնային համալսարանը։ Քանի որ թերակղզին վերամիավորվել Է Ռուսաստանի հետ, ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն ավելի վաղ հրաժարվել էր աշխատել Ղրիմի հետ: Համագործակցությունն այդպես էլ չի՞ վերսկսվել։ Ինչպե՞ս են այժմ գործերը «Խերսոնես Տավրիկյան» համաշխարհային ժառանգության օբյեկտի հետ։
-Իմ տպավորությամբ՝ Կիևում ուղղակի չգիտեն, թե ինչ են անում։ Ղրիմի կրթական և մշակութային կառույցները այդ, այսպես կոչված, պատժամիջոցների ցանկում ներառելն ընդգծում է, թե Ուկրաինայի իշխանությունները որքան արհամարհական և անտարբեր վերաբերմունք ունեն այդ կառույցների հանդեպ, որոնք, իրենց պնդմամբ, իրենց տարածքում են գտնվում։
Բայց կարծում եմ, որ այդ «պատժամիջոցները» ոչ մի գործնական նշանակություն չունեն, քանի որ վաղուց արդեն Կիևի և նրա արևմտյան հովանավորների ճնշման տակ Ղրիմում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի գործընկերների հետ ամեն տեսակ համագործակցությունները լիովին դադարեցված են։ Դա վերաբերում է նաև համաշխարհային ժառանգության այնպիսի օբյեկտի, ինչպիսին է «Խերսոնես Տավրիկյանը»։
Չէ՞ որ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն չի ընդունում անգամ այդ կառույցի պահպանության մասին 1972թ․-ի կոնվենցիայով պարտադիր համարվող հաշվետվությունները։ Դրանից կարելի է եզրակացնել, որ ո՛չ արևմտյան երկրներին, ո՛չ Ուկրաինային դրա ճակատագիրը բոլորովին չի հետաքրքրում։
ՅՈՒՆԵՍԿՕ–ն կհամալրվի հայկական ժառանգությամբ. ինչ պետք է իմանալ ներկայացված արժեքների մասին
Նրանց համար գլխավորը Ղրիմի տարածքային պատկանելության հարցը ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ում շարունակ ջրի երեսին պահելն է, 2014թ․-ին արված պատմական ընտրությունը ժխտելը, երբ Ղրիմի բնակչության մեծամասնությունը քվեարկեց Ռուսաստանին միանալու օգտին։ Առաջին տարին չէ, որ մենք զբաղվում ենք այդ հարցով և ամեն անգամ նույն բանն ենք տեսնում՝ զուտ քաղաքականություն է։
Բայց հարցն այն է, որ այս կամ այն տարածքի պատկանելությունը ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի մանդատի հետ ոչ մի կապ չունի։ Դա միայն թունավորում է կազմակերպության մթնոլորտը՝ դրան քաղաքականություն պարտադրելով, և առհասարակ կործանարար է, քանի որ ժանգի պես կրծում է այն ներսից։
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն «Գեղարդի վանք և Ազատ գետի վերին հովիտի» համար նոր որոշում ունի
