ԵՐԵՎԱՆ, 25 ապրիլի — Sputnik, Նելլի Դանիելյան. Որպեսզի Հայաստանում Ազգային ժողովի նոր` արտահերթ ընտրություններ նշանակվեն` առանց Սահմանադրությունը խախտելու, խորհրդարանը պետք է կա՛մ վարչապետ չընտրի, կա՛մ ընտրելուց հետո մերժի նրա ձևավորած կառավարության ծրագիրը։
Բանն այն է, որ Ազգային ժողովն արձակելու ու նոր արտահերթ ընտրություններ նշանակելու համար ՀՀ Սահմանադրությունն այս երկու հիմքերն է նախատեսում։
Մայր օրենքի 149-րդ հոդվածի համաձայն` վարչապետի հրաժարական ներկայացնելու դեպքում կառավարության հրաժարականն ընդունվելուց հետո 7-օրյա ժամկետում Ազգային ժողովի խմբակցություններն առաջադրում են վարչապետի թեկնածուներ:
Հայաստանում այս պահին իրավիճակը համապատասխանում է այս դրույթին։ Ապրիլի 23-ին ՀՀ նախագահն ընդունեց վարչապետ Սերժ Սարգսյանի ու նրա կազմավորած նոր կառավարության հրաժարականը։ Ասել է թե մինչև ապրիլի 30-ը խորհրդարանական ուժերը պետք է ներկայացրած լինեն վարչապետի իրենց թեկնածուներին։ Սակայն խնդիրն այն է, որ վարչապետի սեփական թեկնածու առաջադրելու համար անհրաժեշտ է պատգամավորների ընդհանուր թվի առնվազն մեկ երրորդը, այսինքն` 35 ձայն։
Հիշեցնենք, որ մեր Ազգային ժողովում միայն Հանրապետականն ունի անհրաժեշտ քանակով ձայներ: «Ծառուկյան» խմբակցությունն ունի 31, «Ելք»-ը` 9, ՀՅԴ-ն` 7 մանդատ։ Սեփական թեկնածու առաջադրելու համար նրանց անհրաժեշտ կլինի միավորվել։
Իսկ ընտրվելու համար վարչապետի թեկնածուն պետք է ստանա ԱԺ պատգամավորների ընդհանուր թվի ձայների մեծամասնությունը, այսինքն` 105 պատգամավորներից առնվազն 53-ի ձայները։ Եվ այս դեպքում ևս միայն իր խմբակցության քվեներով վարչապետ ընտրելու հնարավորություն ունի 58 պատգամավոր ունեցող ՀՀԿ-ն։
Հանրապետականի թեկնածուին հաղթելու համար մյուս խմբակցությունները ստիպված կլինեն ոչ միայն միավորել ձայները, այլև ՀՀԿ–ից ձայներ բերել։
Եվ այսպես, վերադառնալով Սահմանադրությանը` նշենք, որ նույն 149-րդ հոդվածի համաձայն` ԱԺ-ն արձակելու ու նոր ընտրություններ անցկացնելու համար անհրաժեշտ է, որ խորհրդարանը 2 անգամ տապալի վարչապետի ընտրությունները։
«Վարչապետ չընտրվելու դեպքում քվեարկությունից յոթ օր հետո անցկացվում է վարչապետի նոր ընտրություն, որին մասնակցելու իրավունք ունեն պատգամավորների ընդհանուր թվի առնվազն մեկ երրորդի առաջադրած վարչապետի թեկնածուները: Եթե պատգամավորների ընդհանուր թվի ձայների մեծամասնությամբ վարչապետ չի ընտրվում, ապա Ազգային ժողովն արձակվում է իրավունքի ուժով»,- ասված է մայր օրենքի համապատասխան հոդվածում։
Այս դեպքում ԱԺ-ն արձակելու համար անհրաժեշտ կլինի ևս 2 շաբաթ`ապրիլի 30-ից հետո ։
Նոր ԱԺ ընտրելու հաջորդ տարբերակը կառավարության ծրագիրը մերժելն է։ Այս դեպքում խորհրդարանը պետք է ընտրի վարչապետին, սպասի նրա կառավարության ձևավորմանն ու ծրագրի ներկայացմանը և չհաստատի այն։
Այսինքն` ամենաուշը ապրիլի 30-ից հետո ԱԺ-ն պետք է վարչապետ ընտրի առաջադրված թեկնածուին կամ թեկնածուներից մեկին։ Նոր վարչապետը տասնհինգօրյա ժամկետում կազմավորում է նոր կառավարություն։ Դրանից հետո առավելագույնը 20 օրում վարչապետն Ազգային Ժողով է ներկայացնում կառավարության ծրագիրը:
Սահմանադրության 151 հոդվածով` եթե Ազգային ժողովը հավանություն չի տալիս Կառավարության ծրագրին, Ազգային ժողովն արձակվում է իրավունքի ուժով:
Այս դեպքում Ազգային ժողովն արձակելը կտևի ապրիլի 30-ից հետո առավելագույնը 35 օր։
Ինչ վերաբերում է ԱԺ արտահերթ ընտրություններին, դրանք պետք է անցկացվեն գործող խորհրդարանի արձակվելուց ոչ շուտ, քան 30 և ոչ ուշ, քան 45 օր հետո` նախագահի հրամանով։
Այսպիսով, սահմանադրական կարգին համապատասխան խոստացված իշխանափոխությունն իրականացնելու համար ընդդիմությանն անհրաժեշտ կլինի ընտրել այս ուղիներից որևէ մեկն ու այն իրականացնելու համար պայմանավորվել խորհրդարանական այլ խմբակցությունների գործընկերների հետ։
Հիշեցնենք` այսօր «Ելք» դաշինքը հայտարարել է, որ վարչապետի պաշտոնում առաջադրելու է Նիկոլ Փաշինյանի թեկնածությունը` համոզմունք հայտնելով, որ կկարողանա անհրաժեշտ 53 ձայներն ապահովել։ Իշխող Հանրապետականը ևս հայտարարել է, որ սեփական թեկնածուն է առաջադրել ու վստահեցրել, որ ամբողջ ՀՀԿ-ն քվեարկելու է իրենց թեկնածուի օգտին։
Ցանկացած դեպքում ՀՀ շարքային քաղաքացուն մնում է զինվել համբերությամբ, քանի որ ցանկացած սցենարի դեպքում Հայաստանը նոր իշխանություն շուտ չի ունենա։
