ԵՐԵՎԱՆ, 18 հունիսի -Sputnik. Հայաստանում նախընտրական քարոզարշավն արդեն անցյալում է։ Արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունները կկայանան հունիսի 20-ին։ Սա բոլոր առումներով Հայաստանի համար վճռորոշ օր է. քաղաքացիներն ընտրում են հետպատերազմյան առաջին խորհրդարանը, որն էլ կձևավորի կառավարություն։ Քաղաքագետները կանխատեսմամբ` ընտրողների բարձր ակտիվություն է ակնկալվում: Դա միանգամայն սպասելի է՝ հաշվի առնելով հասարակության չափազանց մեծ քաղաքականացվածությունը։ Քաղաքականությունը բառացիորեն յուրաքանչյուրի տուն ու յուրաքանչյուր ընտանիք է մտել:
Բացի այդ, 44-օրյա մարտական գործողությունների արդյունքները, Արցախի մի մասի և շրջակա շրջանների ամբողջական կորուստը, համընդհանուր ընկճախտն և պարտվողի համախտանիշն իրենց հետքն են թողել այս քարոզարշավի վրա։
Պատերազմի թեման շոշափվել է բոլոր ելույթներում, այն փոխադարձ մեղադրանքների և հարաբերությունները պարզելու առիթ է դարձել։ Դիտորդները հիմնական մրցակիցների միջև առճակատման, թշնամանքի ու ատելության հռետորաբանության աննախադեպ մեծ չափ են արձանագրում: Փորձագետները միաբերան պնդում են, որ նման լարվածություն և բևեռացում երբեք չի եղել։
Դա հատկապես վառ էր արտահայտվում վարչապետի պաշտոնակատար Նիկոլ Փաշինյանի ու նրա հիմնական մրցակցի՝ ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի միջև: Հասարակությունը պարբերաբար փոխադարձ սպառնալիքներ էր լսում, ակտիվորեն կիրառում էին «սև PR»–ի տեխնոլոգիաները, գործի էին դրվում վիրավորանքներն ու հայհոյանքները։
Քաղտեխնոլոգ Վիգեն Հակոբյանին չի զարմացրել ընտրությունների մասնակիցների միջև ծավալված իրական «կենաց–մահու» պայքարը։ Նա կարծում է, որ սա անսովոր ընտրություն է՝ իշխանության համար անձնական անվտանգության հարց։
«Իշխող թիմում շատերը հասկանում են, որ իշխանափոխությունը նրանց սպառնում է ոչ միայն ու ոչ այնքան բարեկեցության, ֆինանսների, կարգավիճակի կորուստով, որքան քրեական հետապնդմամբ», - ասաց նա Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում:
Մենք մուրճը կօգտագործենք միայն նպատակային. Ռոբերտ Քոչարյան
Ի դեպ, նույնը արդիական է նաև ընդդիմության համար, Փաշինյանի հաղթանակի դեպքում ընդդիմության շատ ներկայացուցիչներ ևս հավանաբար ճաղերի հետևում կհայտնվեն։ Չարժե մտածել, որ վարչապետի պաշտոնակատարի ձեռքում չարաբաստիկ մուրճն ընդամենը ուժի խորհրդանշական ժեստ է։ Եթե նրան հաջողվի վերարտադրվել, ապա Եղվարդի բնակչի նվիրած շինարարական մուրճը սպառնում է վերածվել դատավորի մուրճի։ Դրանով ամեն անգամ հարվածելու է պատմուճանով մարդը՝ հերթական դատավճիռ կայացնելով այսօրվա ընդդիմադիրների դեմ։ Ճաղերի հետևում հայտնվելու հեռանկարները ստիպում են մրցավազքի ֆավորիտներին բոլոր առկա ռեսուրսները ու պաշարները պայքարի նետել։
Հակոբյանը նշում է, որ ներկայիս քարոզարշավի ընթացքում խաղի հիմնական կանոնները, ինչպես և ընդհանուր մթնոլորտը, թելադրում էր իշխանությունը։ Փաշինյանի թիմը որոշակի պահի հասկացավ, որ կարող է կորցնել իշխանությունը և ընտրեց երկու հիմնական միտք՝ «նախկին ռեժիմի հանցագործություններն» ու «պողպատե մանդատի» անհրաժեշտությունը, այստեղից էլ խորհրդանշական մուրճը, որը վարչապետի պաշտոնակատարը թափահարում է քարոզարշավի ժամանակ։ Ընդ որում` իշխանությունը հիմնականում ներկայացված է մեկ խոսնակով՝ հենց Փաշինյանով։ Նախկին իշխանության հասցեին էմոցիոնալ ելույթների, գոռոցների ու սպառնալիքների միջոցով նա փորձում էր «լիցքավորել», ոգևորել, կոնսոլիդացնել իր ընտրազանգվածին, համոզել նրանց, որ ամեն ինչ վերահսկողության տակ է։
Քոչարյանի դաշինքն իրեն ավելի շատ ցույց տվեց որպես իշխող թիմի հակապատկեր։ Այստեղ Փաշինյանի ելույթների աղաղակող տոնին հակադրեցին ցուցադրական հանդարտությամբ ու անվրդովությամբ։ Վարչապետի պաշտոնակատարի քննադատություններին ու հարձակումներին Քոչարյանն ու նրա կողմնակիցները պատասխանում էին ավելի հանգիստ։ Բայց հեռակա բանավեճը տեղի էր ունենում բառացիորեն ինտերակտիվ ռեժիմով՝ հաշվի առնելով, որ կողմերը գրեթե միաժամանակ էին անում նախընտրական հանրահավաքներն ու հանդիպումները։
Չկողմնորոշված ընտրողներ Երևանում, բևեռացվածներ` մարզերում. ո՞րն է ԼՀԿ–ի ընտրազանգվածը
Հետաքրքիր է, որ Փաշինյանի հիմնական ընդդիմախոսները՝ Քոչարյանը, Տեր - Պետրոսյանը և Վանեցյանը, հրաժարվեցին նրա հետ ուղիղ եթերում հրապարակային բանավեճից։ Որքան էլ վարչապետի պաշտոնակատարը ձգտում էր նրանց «գորգ» հրավիրել, բոլոր նախկին նախագահները, որոնք այս կամ այն կերպ մասնակցում են ընտրություններին, իրենց անհարիր համարեցին Փաշինյանի հետ հեռուստատեսային «մենամարտի» մտնելը։ Արդյունքում կառավարության ղեկավարի պաշտոնակատարն ավելի փոքր տրամաչափի մասնակիցների հետ մենակ մնաց։
Հակոբյանը կարծում է, որ այդպիսով Փաշինյանի հիմնական հակառակորդները փորձել են արժեզրկել և վարկաբեկել նրա մասնակցությամբ բանավեճի գաղափարը։ Դժվար թե Տեր-Պետրոսյանը կամ Քոչարյանը վախենային, թե Փաշինյանի հետ բանավեճի մեջ հակափաստարկներ չեն ունենա։
«Տեր-Պետրոսյանին ու Քոչարյանին բանավեճի հրավիրելը նույնպես տեխնոլոգիա էր, որը Փաշինյանը որոշեց գործի դնել ղարաբաղյան հարցում սեփական քաղաքականության առավելություններն ու նախորդների թերի լինելը ցուցադրելու համար։ Բայց նախկին նախագահները, լինելով փորձառու քաղաքական գործիչներ, նախընտրական «կուտը չկերան»,, - ասում է քաղտեխնոլոգը։
Հարկ է նշել, որ առաջիկա ընտրությունները տարբերվում են նաև մասնակիցների աննախադեպ առատությամբ: Ի սկզբանե 27 ուժ էր մասնակցության հայտ ներկայացրել։ Սակայն հետո երկու կուսակցություններ հեռացան, ևս մեկ թեկնածուի՝ գործարար Տիգրան Արզաքանցյանին, որը Դեմոկրատական կուսակցության վարչապետի թեկնածուն էր, ԿԸՀ-ն կրթական ցենզի «բացակայության» պատճառով «որակազրկեց»:
Արդյունքում պատգամավորական մանդատների համար կպայքարեն 25 ուժ` 21 կուսակցություն և 4 դաշինք։ Ամեն դեպքում փոքր Հայաստանի համար դա չափազանց շատ է։
