ԵՐԵՎԱՆ, 29 սեպտեմբերի — Sputnik, Դավիթ Գալստյան. Քրդերի անկախության հանրաքվեի վերաբերյալ Երևանի դիրքորոշումը հրապարակելիս` առաջին հերթին պետք է հաշվի առնվի Քրդստանում հայկական համայնքի առկայությունը, Sputnik Արմենիային ասաց թուրք–քրդական հարաբերությունների գծով փորձագետ Կարեն Հովհաննիսյանը։
Նա հիասթափված է ՀՀ արտգործնախարար Էդվարդ Նալբանդյանի հայտարարությունից, որում նա խնդրի մասին խոսում է այնպես, կարծես այն ոչ մի առնչություն չունի Հայաստանի հետ։
Ավելի վաղ Նալբանդյանը հույս էր հայտնել, որ Իրաքի իշխանություններն ու Քրդստանի վարչակազմը կխուսափեն լարվածությունից և հնարավորություն կգտնեն լուծելու առկա խնդիրները։
«Ի վերջո, հայերենը Քրդստանում պետական լեզվի կարգավիճակ կստանա։ Միայն այդ գործոնը Նալբանդյանին թույլ էր տալիս այլ կերպ արձագանքել հանրաքվեին», – ասաց Հովհաննիսյանը։
Նրա խոսքով` Քրդստանում Հայաստանից և Արցախից ավելին են սպասում, ինչի մասին վկայում են ԶԼՄ–ների պաշտոնական հրապարակումները։
«Հետաքրքիր է, որ քրդական իշխանությունների պաշտոնական հայտարարություններում ոչ թե Լեռնային Ղարաբաղ է հիշատակվում, այլ Արցախի հանրապետություն, ինչը «հիստերիա» է առաջացնում Թուրքիայում։ Վերջինս հայտարարեց, որ նման ձևակերպումը «պատմության խեղաթյուրում է»», – ասաց Հովհաննիսյանը։
Նա ավելացրեց, որ Էրբիլը պաշտոնական դիմում է պատրաստում` ուղղված 52 երկրի, այդ թվում նաև Հայաստանին, որպեսզի նրանք ճանաչեն Քրդստանի հանրաքվեի արդյունքները։
Եթե Հայաստանը դիմում ստանա, նա պետք է առաջին հերթին հաշվի առնի Քրդստանում գոյություն ունեցող հայկական համայնքը, հայոց լեզվի կարգավիճակը և ճիշտ դիվանագիտական պատասխան տա։
«Պատասխանն այնպիսին պետք է լինի, որ բավարարի Էրբիլին։ Այժմ հայապահպանության հարցում մենք նրանցից ավելի մեծ սպասումներ ունենք, քան Բաղդադից։ Պետք չէ մոռանալ, որ Բաղդադից հայերը Քրդստան տեղափոխվեցին ոչ բարենպաստ պայմանների պատճառով», – ասաց Հովհաննիսյանը։
Քրդագետի կարծիքով`ապագայում Քրդստանի դեմ ռազմական գործողությունների պետք չի սպասել։ Անկարան միայն հայտարարություններով է փորձում «Էրբիլին կարգի հրավիրել»։
Փորձագետի խոսքով` Անկարան քաջ գիտակցում է, թե Քրդստանը որքան կարևոր է իր համար, ինչպես տնտեսական, այնպես էլ ռազմական տեսանկյունից։ Հենց Քրդստանից է Թուրքիան սև շուկա հանել այն, ինչը հայտնվել է իսլամիստների ձեռքում` սկսած հին թանգարանային նմուշներից, վերջացրած նավթով։
«Իրաքում արտադրվող նավթի 40%–ը Թուրքիա էր մտնում հենց Քրդստանից», – ասաց Հովհաննիսյանը։
Շտապել պետք չէ
Արաբագետ Սարգիս Գրիգորյանն այլ դիրքորոշում ունի։ Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում նա նշեց, որ Հայաստանի արձագանքը պետք է բավականին զուսպ և հավասարակշռված լինի։
«Այժմ շատ կարևոր գործընթացներ են ընթանում, և շտապողականությունը մեր օգտին չի», – ասաց Գրիգորյանը։
Նա համոզված է, որ ինչպես Էրբիլը, այնպես էլ Բաղդադը ուշադիր հետևում են, թե ինչպես կարձագանքեն հանրաքվեին դրսից։
«Մենք պետք է որքան հնարավոր է մեղմ արձագանքենք, քանի որ գործ ունենք նաև Իրաք պետության հետ», – ասաց Գրիգորյանը։
Այս պայմաններում պետք է կշռադատել բոլոր փաստարկները և զգույշ գործել, կարծում է արաբագետը ։ Բաղդադն ու Էրբիլը դեռ պետք է բանակցեն, պետք է կոչ անել կողմերին որքան հնարավոր է շուտ անել դա։
Ավելի վաղ Իրաքյան Քրդստանի խոշոր քաղաքական կուսակցությունների ներկայացուցիչները` Գորան ընդդիմադիր շարժումը, Քրդստանի իշխող ժողովրդավարական կուսակցությունը և Իրաքյան քրիստոնյաների Բեյթ Նահրեյն Ժողովրդավարական կուսակցությունը Sputnik –ին տված հարցազրույցում դիմել էին Թուրքիայի, Իրանի և Իրաքի իշխանություններին`կոչ անելով սկսել բանակցությունները և երկխոսություն վարել քրդական պատվիրակության հետ հանրաքվեի արդյունքների և Իրաքի Քրդական տարածաշրջանային հետագա իրավիճակի վերաբերյալ։
