ԵՐԵՎԱՆ, 21 մայիսի – Sputnik, Լաուրա Սարգսյան․ Կառավարությունն Իսրայելում վերջնականապես ձևավորված է, ու այժմ երկու երկրների գերատեսչությունների համար ավելի հեշտ կլինի շփվել։ Այս ամենին նոր շունչ կհաղորդի նաև Իսրայելում Հայաստանի դեսպանատան բացումը։ Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց Իսրայել-Հայաստան միջազգային հասարակական ֆորումի համանախագահ Ալեքսանդր Ցինկերը։
ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն այսօր շնորհավորական ուղերձ է հղել իսրայելցի գործընկերոջը՝ Բենյամին Նեթանյահուին, պաշտոնը ստանձնելու կապակցությամբ։ ՀՀ վարչապետը նշել է, որ Երևանը պատրաստակամ է Իսրայելի նոր կառավարության հետ շարունակել քաղաքական երկխոսությունն ու տարբեր ոլորտներում ակտիվ համագործակցությունը։
Նա հույս է հայտնել, որ երկու երկրներն էլ կարող են հարստացնել հայ-իսրայելական փոխներգործության օրակարգը։
Կառավարությունը
Իսրայել-Հայաստան միջազգային հասարակական ֆորումի համանախագահը նշեց, որ Իսրայելի կառավարության վերջնական ձևավորումը երկկողմ հարաբերությունների ակտիվացման գլխավոր գործոններից է։
«Վերջին տարվա ընթացքում Իսրայելում անցումային կառավարություն էր գործում։ Այժմ, երբ կառավարությունը ձևավորվել է, վերջապես բոլոր ոլորտները կսկսեն գործել, կգործի նաև ԱԳՆ-ն ու Քնեսեթը»,- տեղեկացրեց նա։
Իսկ եթե խորհրդարանը գործում է, ապա շուտով իր գործունեությունը կսկսի նաև Իսրայել-Հայաստան միջխորհրդարանական բարեկամության խումբը։
Ալեքսանդր Ցինկերը կարևորեց խմբի նախկին ղեկավարների՝ Իսրայելից՝ Տալի Պլոսկովի, Հայաստանից՝ Արտակ Զաքարյանի դերակատարությունը, ընդգծելով, որ նրանք խթանել են երկկողմ հարաբերությունների կազմավորմանը։
«Տալի Պլոսկովը դարձյալ Քնեսեթի պատգամավոր է ընտրվել իշխող «Լիկուդ» կուսակցության կողմից։ Արդեն խնդրանքով դիմել եմ նրան, որ Հայաստանը չմոռանա ու շարունակի ղեկավարել բարեկամության միջխորհրդարանական խումբը»,- նշեց նա՝ հավելով, որ գործընթացը հիմա էլ ընթանում է, սակայն դեսպանատան բացումը գաղափարների, կարևոր հանդիպումների գեներատոր կդառնա։
«Կորոնավիրուսը խանգարեց ամբողջ մարդկությանը։ Բայց մենք (հրեաները) դուրս ենք եկել Եգիպտոսից, կարանտինից ու համավարակից էլ դուրս կգանք»,- համոզմունք հայտնեց Ցինկերը։
Իսկ դեսպանատու՞նը
2019 թվականի սեպտեմբերին Հայաստանի կառավարությունը Իսրայելում դեսպանատուն բացելու որոշում կայացրեց։ 2020 թվականի փետրվարի 25-ին ՀՀ նախագահ Արմեն Սարգսյանի ստորագրած հրամանի համաձայն՝ հայկական դիվանագիտական առաքելության նստավայրը Երևանից տեղափոխվեց Թել Ավիվ։
Ցինկերը նկատեց, որ դեսպանատունը պետք է բացվեր մայիսին, սակայն կորոնավիրուսի բռնկումը խանգարեց բացմանը։ Նրա խոսքով՝ դեսպանատունը միանշանակ կբացվի, բայց արդեն կարանտինից հետո։
Իսրայել-Հայաստան միջազգային հասարակական ֆորումի համանախագահ կարծիքով՝ դիվանագիտական առաքելությունների գործունեությունը համավարակից հետո ընդհանուր առմամբ կփոխվի։
«Այսօր յուրաքանչյուր դեսպանատուն մշակույթի, ռազմական կցորդ ունի։ Համավարակից հետո ամենայն հավանականությամբ կավելանա առողջապահության հարցերով կցորդի պաշտոնը։ Կցորդը կհամակարգի այդ ոլորտում տիրող իրավիճակը»,- ասաց նա։
Հետևաբար Հայաստանի դեսպանատունն արդեն կսկսի աշխատել նոր իրողության պայմաններում։
Հայոց ցեղասպանության զոհերի հուշարձան
Ցինկերը վստահ է, որ Իսրայելի իշխանության կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը սարերի հետևում չէ։ Ավելին՝ Իսրայելի 70%-ը Օսմանյան կայսրությունում 1915 թվականին տեղի ունեցած իրադարձությունները ցեղասպանություն է համարում։
Նա հիշեց Հայոց ցեղասպանության երկու կարևոր վկաներին՝ Թուրքիայում ԱՄՆ դեսպան Հենրի Մորգենթաուին ու ցեղասպանությունների մասին կոնվենցիայի հեղինակ Ռաֆայել Լեմկինին․ երկուսն էլ հրեա էին։
Հայեց ցեղասպանության 105-րդ տարելիցին ընդառաջ իսրայելական Պետահ Տիկվա քաղաքում բացվեց Օսմանյան կայսրությունում իրագործված ջարդերի զոհերի հիշատակը հավերժացնող հուշարձանը։
«Ամբողջ ընթացքը՝ գաղափարից, թույլտվություն ստանալուց մինչև հուշարձանը պատրաստելն ու տեղադրելը, Իսրայելի հայ համայնքի նախաձեռնությունն է։ Չստվերելով որևէ մեկին՝ ուզում եմ առանձնացնել համայնքի ներկայացուցիչ Սմբատ Մխիթարյանին, առանց որի դժվար կլիներ նման արդյունքի հասնել», - շեշտեց Ցինկերը։
Նա կարևորեց այդ իրադարձությունը երկկողմ հարաբերությունների տեսանկյունից։ Ցինկերը համոզված է՝ համավարակից հետո կկայանա հուշարձանի բացման հանդիսավոր արարողությունը՝ Իսրայելում Հայաստանի դեսպանի, բարեկամության միջխորհրդարանական խմբի ու խորհրդարանականների մասնակցությամբ։
Համանախագահը նշեց որ վերջին տարիներին Հայաստանի ու Իսրայելի հարաբերությունները սերտացել են, ինչը բորբոքում է ադրբեջանցիների զայրույթը։ Օրինակ՝ օրերս Իսրայելում Բաքվի մուլտիկուլտուրիզմի միջազգային կենտրոնի ներկայացուցիչ Արյե Գուտը տեղական հեռուստաընկերություններից մեկին տված հարցազրույցում հնչեցրեց «ֆաշիստական Հայաստան» արտահայտությունը։
«Հայաստանի հասցեին նման արտահայտություն կարող է անել միայն հիվանդ երևակայության տեր մարդը։ Չի կարելի նման կեղծիքով, ստով զբաղվել», - վրդովվեց Ցինկերը։
Նրա խոսքով՝ որքան հաճախ են շփվում Հայաստանի ու Իսրայելի ներկայացուցիչները, այնքան ավելի ագրեսիվ ու բացասական է իրեն դրսևորում ադրբեջանական համայնքը։
Նշենք՝ դիվանագիտական հարաբերությունները Հայաստանի ու Իսրայելի միջև հաստատվել են 1992 թվականի ապրիլին։
