ԵՐԵՎԱՆ, 23 հունիս - Sputnik. Այն, ինչ տեղի ունեցավ երեկ ՀՀ ԱԺ-ում ոչ այլ ինչ է, քան իշխանության յուրացում. Ազգային ժողովի մեծամասնությունը Սահմանադրությամբ չնախատեսված եղանակով տիրացել է Սահմանադրական դատարանի և երկրի նախագահի լիազորություններին: Այս մասին նշված է Հայաստանի Հանրապետական կուսակցությունը նման կարծիք է հայտնել երկրի մայր օրենքում կատարված փոփոխությունների վերաբերյալ տարածած հայտարարության մեջ:
«Պետականության հանդեպ այս աղաղակող ոտնձգության քրեական և քաղաքական ողջ պատասխանատվությունն ընկած է անձամբ Նիկոլ Փաշինյանի և ներկայացված փաթեթին կողմ քվեարկած ԱԺ պատգամավորների վրա»,- նշված է հայտարարության մեջ։
ՀՀԿ-ում համոզված են, որ այս քայլով Հայաստանի իշխանությունները անարգել են նաև երկրի ստանձնած միջազգային պարտավորությունները և հերթական վնասն են հասցրել երկրի հեղինակությանը։
«Պետականության քայքայման գործընթացն բերելու է անդառնալի կորուստների, որոնցից խուսափելու միակ ճանապարհը Նիկոլ Փաշինյանի հեռացումն է իշխանությունից»,- ասված է ՀՀԿ դիրքորոշման մեջ։
Հանրապետականները, վերլուծելով 2018 թ.-ի ապրիլից Հայաստանում մեկնարկած իրադարձությունները, շեշտում են, որ ժողովրդավարությունն անհնարին է առանց իրավունքի գերակայության սկզբունքի հարգման և պահպանման (ինչպես ժողովուրդն է իր իշխանությունը կաշկանդում Սահմանադրությամբ, այնպես էլ հանրային ցանկացած իշխանություն կաշկանդված է Սահմանադրությամբ): Կուսակցությունը հայտարարում է, որ երկրի գերագույն օրենքի կոպիտ անտեսումն ու ոտնահարումը ոչ միայն նահանջ են իրավական պետության արժեքներից, այլև անիշխանություն տանող վտանգավոր ճանապարհ:
Դաշնակցությունը «Լուսավոր Հայաստանին» կոչ է անում միանալ ԲՀԿ նախաձեռնությանը
ՀՀԿ-ն վերահաստատում է «Ժողովրդավարություն՝ իրավունքի միջոցով» եվրոպական հանձնաժողովի (Վենետիկի հանձնաժողովի) պնդումն առ այն, որ սահմանադրական դատարանները սահմանադրական կարգի պահապաններ են և սահմանադրական դատարանի դատավորների անփոփոխելիությունը կոչված է պատվար լինելու օրվա քաղաքական մեծամասնությունից սահմանադրական դատարանի դատավորների համար:
Կուսակցությունը անընդունելի է համարում, որ ցանկացած նոր կառավարություն կարող է փոխել ներկայիս դատավորներին՝ արձանագրելով, որ դատավորի պաշտոնավարման ժամկետը, առավել ևս՝ դրա հետադարձ ուժով կրճատումը անմիջականորեն կապված են դատավորի անկախության սկզբունքի հետ և ազդում են դրա վրա:
Կուսակցությունը նաև պնդում է, որ սահմանադրական փոփոխությունների առաջարկվող մոդելը ոչ միայն թույլ է տալու մեկ քաղաքական ուժի կողմից Սահմանադրական դատարանի ձևավորում, այլև երկարատև տարիների համար քաղաքականացնելու է Սահմանադրական դատարանը:
«Սահմանադրական դատարանի անկախության նկատմամբ ոտնձգության հանդուրժումը վտանգում է և իսպառ վտանգելու է ողջ դատական իշխանության անկախությունը»,- գրված է հայտարարության մեջ:
Կուսակցությունը հիշեցնում է, որ Սահմանադրական դատարանի 12 տարի պաշտոնավարած դատավորների լիազորությունների ավտոմատ, անմիջապես և առանց անցումային մեխանիզմների նախատեսման դադարեցումը հակասում է ինչպես Վենետիկի հանձնաժողովի, այնպես էլ Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի մոտեցումներին:
ՀՀԿ-ն կարծում է, որ սահմանադրական որևէ փոփոխությունից առաջ Սահմանադրական դատարան դիմելը Ազգային ժողովի սահմանադրական պարտականությունն է:
«Ժողովրդի անվան վկայակոչմամբ սահմանադրական իմպերատիվ նորմերի դիտավորյալ շրջանցումը և ոտնահարումը Սահմանադրության կոպիտ խախտում է, որը սահմանադրական փոփոխությունների ողջ գործընթացը դարձնում է ապօրինի և ռումբ է դնում իրավական պետության հիմքում»,- համոզված են կուսակցությունում:
Իշխանության յուրացո՞ւմ, թե՞ խորհրդարանական ժողովրդավարություն. ԱԺ-ի որոշման գնահատականները
Բացի այդ, ՀՀԿ-ն կարծում է, որ «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» սահմանադրական օրենքով հանրապետության նախագահին սահմանադրության փոփոխությունների նախագիծը ստորագրելու լիազորությունից զրկելը ոտնձգություն է Հանրապետության նախագահի լիազորությունների նկատմամբ և ուղղված է իշխանության գերկենտրոնացմանը իշխող քաղաքական մեծամասնության ձեռքում: Հանրապետականների գնահատմամբ՝ նման պահանջը սպառնալիք է ժողովրդավարության հիմնարար սկզբունքների և օրենքի գերակայության համար:
Հիշեցնենք, որ ԱԺ-ն երեկ արտահերթ նիստում 89 կողմ ձայնով ընդունեց ՀՀ Սահմանադրության փոփոխությունների` «Իմ քայլը» խմբակցության հեղինակած նախագիծը: Ընդդիմադիր «Լուսավոր Հայաստան» և «Բարգավաճ Հայաստան» խմբակցություններն ի սկզբանե բոյկոտել էին արտահերթ նիստն ու չէին մասնակցում քվեարկությանը։
Ընդունված նախագծով փոփոխություններ են իրականացվում 2015 թվականի դեկտեմբերի 6-ի փոփոխություններով ընդունված 213-րդ հոդվածում, որով կարգավորվում է Սահմանադրական դատարանի անդամների (դատավորների) և նախագահի պաշտոնավարումը:
Նոր օրենքով պաշտոնանկ կարվեն մինչև Սահմանադրության 7-րդ գլխի ուժի մեջ մտնելը նշանակված այն դատավորները, որոնց պաշտոնավարման 12 տարին լրացել է։ Իսկ այն անդամները, որոնց պաշտոնավարման 12 տարին չի լրացել, կշարունակեն աշխատել ՍԴ անդամի կարգավիճակում: Թափուր մնացած տեղերը կլրացվեն 2-ամսյա ժամկետում:
Իսկ ինչ վերաբերում է Սահմանադրական դատարանի նախագահին, նրա պաշտոնավարումը ևս կդադարեցնվի, ու պաշտոնը թափուր մնալուց հետո կընտրվի նոր նախագահ:
Հրայր Թովմասյանը, որի պաշտոնավարման 12 տարի չի լրացել, կազատվի ՍԴ նախագահի պաշտոնից, բայց կշարունակի աշխատել որպես ՍԴ դատավոր: Իսկ ՍԴ երեք անդամները՝ Ալվինա Գյուլումյանը, Ֆելիքս Թոխյանն ու Հրանտ Նազարյանը, որոնք ավելի քան 12 տարի աշխատել են ՍԴ դատավորի պաշտոնում, կգնան թոշակի:
«Խայտառակվեք մինչև վերջ». Արփինե Հովհաննիսյան
Նշենք, որ նոր օրենքով նախատեսվում է, որ այն ուժի մեջ կմտնի պաշտոնական հրապարակումից մեկ օր անց, երբ ԱԺ նախագահը կհրապարակի այն:
Իսկ ներկայիս կարգավորումն այն մասին, որ փոփոխությունն ուղարկվում է հանրապետության նախագահին` ստորագրման, հանվել է:
