Դեռ հնագույն ժամանակներում մարդիկ մի շարք հիվանդություններ էին բուժում սոխի միջոցով։ Հենց այդ պատճառով էլ այն անչափ կարևոր բանջարեղեն էր համարվում։
Համաճարակների ժամանակ սոխի կապոցներ էին դնում տներում, իսկ անասունների զանգվածային անկման ժամանակ սոխից ու սխտորից «վզնոց» կախում կենդանիների պարանոցին` հեռու պահելով վարակներից։ Դեռ մեր թվարկությունից առաջ 4-րդ հազարամյակում մարդիկ արդեն գիտեին սոխի բուժիչ հատկությունների մասին։ Հռոմեացիները հավատում էին, որ սոխը պահպանում է զինվորների ուժն ու մարտական ոգին:
Սոխը շուշանազգիների ընտանիքի երկամյա կամ բազմամյա խոտաբույս է: Հայտնի են ավելի քան 400 վայրի տեսակներ՝ տարածված Հյուսիսային կիսագնդում: Մշակության մեջ առավել տարածված է գլուխ սոխը։
Վիտամին D-ի պակասն օրգանիզմում ցավեր է ծնում, որոնք ուժգնանում են գիշերը
Օգտակարությունը պայմանավորված է բազմաթիվ օգտակար նյութերի ու միկրոտարրերի պարունակությամբ, որոնք դրական ազդեցություն են ունենում մարդու օրգանիզմի վրա: Սոխը հարուստ է վիտամին A-ով, B խմբի վիտամիններով (B1, B2, B3, B9), իսկ վիտամին C-ի առումով հավասարը չունի:
Վիտամիններից բացի, սոխի մեջ շատ են հանքային աղերը, որոնք կարգավորում են ջրի ու աղի հավասարակշռությունը։ Բացի այդ, այս բանջարեղենը եզակի բնական հակաբիոտիկ է, որը շատ է օգնում մրսածության հետ կապված հիվանդությունների բուժման ժամանակ։ Բանն այն է, որ սոխի մեջ կան ֆիտոնցիդների բուսական միացություններ, որոնք մանրէասպան ազդեցություն ունեն: Դրանք ճնշում մանրէների ու սնկերի աճը, օգնում են պայքարել վարակների դեմ ու լավացնում են իմունիտետը։ Նման ազդեցություն ունի հենց թարմ, ջերմային մշակում չանցած սոխը։
Այս ամենի շնորհիվ սոխն անփոխարինելի է դառնում հատկապես ձմռանը, երբ թարմ բանջարեղենի տեսականին նվազում է։
Սոխը 86%-ով բաղկացած է ջրից։ Բանջարեղենում բավարար քանակությամբ ածխաջրեր ու սախարիդներ կան։ Գրեթե զուրկ է սպիտակուցներից, ճարպերից, օսլայից և օրգանական թթուներից:
Ազդեցությունը մարդու օրգանիզմի վրա
Սոխն օգնում է խոլեստերինի դեմ պայքարում, քանի որ զգալիորեն իջեցնում է դրա մակարդակը: Արյան վրա ունենում է նոսրացնող ազդեցություն՝ իջեցնելով անոթների խցանման ռիսկը, իջեցնում արյան ճնշումը և պաշտպանում սիրտը: Այսօր իրականացվում են լայնածավալ հետազոտություններ՝ նպատակ ունենալով ապացուցել, որ սոխի և դրանից պատրաստված կերակուրների ամենօրյա օգտագործումն իջեցնում է քաղցկեղային հիվանդությունների ռիսկը:
Ի՞նչ է տեղի ունենում օրգանիզմում, երբ մանդարին ենք ուտում
Շատերը չգիտեն, որ գլուխ սոխը կարող է բարելավել քունը, ինչպես նաև ուղեղի գործունեությունը: Ճապոնիայի և Ֆրանսիայի գիտնականներն ապացուցել են, որ սոխի ակտիվ ծծմբային միացությունները արյան հետ հասնում են գլխուղեղի բջիջներին, երիտասարդացնում ու մաքրում դրանք, բարելավում հիշողությունը, փոխում են մարդու հույզերը։ Սոխը բարձրացնում է տրամադրությունը, դանդաղեցնում ծերացման գործընթացը և բարելավում տեսողությունը։
Տղամարդիկ
Գլուխ սոխն անփոխարինելի է տղամարդկանց համար: Այն նպաստում է վերարտադրողական գործառույթի վերականգնմանը։ Սոխի ամենօրյա օգտագործումը ոչ միայն կհեռացնի տղամարդկանց օրգանիզմից բոլոր տոքսինները, այլև կմաքրի արյան անոթները, դրանց պատերը առաձգական ու երիտասարդ։ Այն նաև կարող է կանխել շագանակագեղձի հետ կապված խնդիրները։
Կանայք
Սոխը մեծ քանակությամբ վիտամին B9 է պարունակում, որը նորմայի մեջ է պահում հորմոնալ ֆոնը։ Կանոնավոր օգտագործումը կբարելավի մարսողությունը, կարագացնի նյութափոխանակությունը և կազատի պարբերական ցավերից։ Սոխը նաև կարող է պաշտպանել կրծքի քաղցկեղից։
Բացի այդ, վիտամին C-ն նպաստում է կոլագենի առաջացմանը, որը բարելավում ու երիտասարդացնում է մաշկը։
Գլուխ սոխի վնասը
Մեծ քանակությամբ սոխը հակացուցված է ստամոքսի ու տասներկումատնյա աղիքի, պանկրեատիտի ու կոլիտի խոցային հիվանդության սրման ժամանակ, քանի որ այն գրգռիչ հատկություններ ունի։
Կարևոր է իմանալ, որ սոխն իսկական թույն է ընտանի կենդանիների համար, բանջարեղենի մեջ պարունակվող նյութերը ոչնչացնում են արյան կարմիր բջիջները, ինչը վտանգավոր է կենդանու համար:
Ի՞նչ է կատարվում օրգանիզմում, երբ նարինջ ենք ուտում
Նշենք նաև, որ սոխը հայտնի է իր արցունքաբեր հատկություններով։ Դա պայմանավորված է որոշ թթուների ազդեցությամբ, որոնք ձևավորվում են սոխ կտրատելու ժամանակ արտադրվող LFS էնզիմների և ծծումբ պարունակող ամինաթթուների միացումից, որոնք գրգռում են արցունքագեղձերը և լորձաթաղանթը՝ առաջացնելով արցունքներ: Այդ տհաճ երևույթը կանցնի, եթե ծամեք մաղդանոս կամ սուրճի հատիկ:
