ԵՐԵՎԱՆ, 27 նոյեմբերի — Sputnik. Սփյուռքահայերից շատերը երկու հայրենիք ունեն։ Ժորժ Նուրիժանը (Ջորջո Նուրիջիանի) երեքն ուներ։ Մեկը Բուլղարիան էր։ Հրաշալի պոետ և քննադատ Նուրիժանի անունն անարդարացիորեն մոռացված է, պոետի 125-ամյակին նվիրված հոդվածում գրում է բուլղարական «Տրուդ» թերթը։
Ժորժ Նուրիժանի գրքերը Բուլղարիայում չեն վերահրատարակում, անունն էլ գրեթե չգիտեն։ Հեռավոր 30-ականներին և 40-ականներին ամեն ինչ այլ կերպ էր։ Սկզբում բուլղարացի ընթերցողները նրա գրքերը բացելիս զարմանում էին, թե ինչպես կարող է իտալական ծագում ունեցող մարդն այդքան մաքուր և հնչեղ գրել իրենց լեզվով։ Այնուհետև նրան համարեցին իրենց լավագույն գրողներից մեկը։
Մորական կողմից իտալացի է, իսկ հայրը Կիլիկյան Հայաստանի վերջին արքա Լևոն VI-ի նախնին է, սերում է հին ֆրանսիական Լուզինյանների տոհմի հայկական ճյուղից։ Իսկ Կոստանդնուպոլսի հայ կաթոլիկ պատրիարքներից մեկը նրա հորեղբայրն էր։ Հայկական աղբյուրներն այս մասին գրեթե չեն խոսում, այդ փաստը պարզել է Նուրիժանի կենսագրությամբ զբաղվող բուլղարացի կենսագիր Պլամեն Բարակովը։
Երբ Հռոմ ժամանեց Բուլղարիայի վարչապետ Ստեֆան Ստամբոլովի պատվիրակությունը, նրա հետ հանդիպեց նաև Նուրիժան-հայրը։ Այնքան էր տպավորված հանդիպումից, որ որոշեց տեղափոխվել և ապրել այնտեղ։
Կնոջ` Էլեկտրայի և որդու` Ջորջի հետ նա Լիվորնոյից տեղափոխվեց Ստարա Զագորա, որտեղ բժիշկ դարձավ։
«Դպրոցն ավարտելով` Ժորժը վերադարձավ Հռոմ` իրավագիտություն ուսումնասիրելու։ Սակայն Բուլղարիան մագնիսի նման հետ ձգեց նրան։ 10 տարի նա աշխատեց Բուլղարիայում իտալական դեսպանատան քարտուղար, Հռոմի պապի նվիրակ Անջելո Ռոնկալիի (ապագա Հռոմի պապ Հովհաննես XXIII) խորհրդական»,— գրում է թերթը։
Սոցիալիստական բարքերի հաստատումից և ազգայնացումից հետո նա մեկնեց Հռոմ, որտեղ էլ անցկացրեց կյանքի մյուս մասը։
Մանկության երկիրը Նուրիժանն իրենն էր համարում ու բուլղարացու պես էր ընկալում Մակեդոնիայի հարցը (որը Բուլղարիայում շատերն իրենցն են համարում)։ Այդ մասին պատերազմից առաջ և հետո նա մի քանի գիրք է գրել բուլղարերեն, իտալերեն և անգլերեն։
Նուրիժանին գնահատում և սիրում էին Բուլղարիայի գրականագետ-ընկերները։ Նրանցից մեկը` Ալեքսանդր Բալաբանովը, նույնպես «Մակեդոնիայի հարցի» եռանդուն պաշտպան էր։ Եվ նույնպես հայ էր հորական կողմից։ Նուրիժանին գրած նամակում Բալաբանովը ներկայացել է իր գրական հայացքները։ Գրել է «խաթր» բառի վերաբերյալ, որը քաջ հայտնի է և՛ հայերին, և՛ բուլղարացիներին։ «Քո խաթր» արտահայտությունը բուլղարացիների մոտ գրեթե նույն նշանակությունն ունի, ինչ հայերի («հանուն քեզ, եթե ցանկանում ես»), բայց մի փոքր տարբերություն կա. հայերի մոտ այդ բառն ավելի շատ ինքնասիրության մասին է, բուլղարացիների մոտ` ցանկության և քմահաճույքի։
Բալաբանովը գրում է Նուրիժանին. «Ինչպես սիրո մեջ, այնպես էլ արվեստում ոչինչ չի կարող անդադար «խաթրի» համար արվել։ Նա, ով նաև այստեղ է հույսը դրել միայն քմահաճույքի վրա, անզգացմունքային մարդ է։ Դա սեր չէ, դրան նայելն ափսոս է։ Եվ այդպիսի մարդը ոչ թե պոետ է, այլ գրչակ»։
