Երևանյան աղմուկից և հոգսերից հեռու` Հայաստանի հյուսիսում, մի փոքրիկ Ռուսաստան կա։ Լոռու մարզի Ֆիոլետովո գյուղում միայն մոլոկաններ են ապրում։
Մոլոկանները կամ հոգևոր քրիստոնյաները (իրենք են իրենց այդպես անվանում) հանրապետության տարածքում ստեղծել են սեփական օազիսը, որտեղ պահպանել են իրենց ինքնությունը, ավանդույթներն ու ծեսերը։
Գյուղում հեռուստացույցներ և համակարգիչներ գրեթե չկան. նրանք ժամանակակից տեխնիկան չարիք են համարում։ Գյուղացիները նորություններն իմանում են կա՛մ միմյանցից, կա՛մ հարազատներից, որոնք արտագնա աշխատանքի են մեկնել Հայաստանի քաղաքներ կամ Ռուսաստան, կա՛մ թոռներից, որոնք, չնայած մեծահասակների արգելքին, բջջային հեռախոս ունեն։
«Նստած կաղամբ եմ մաքրում, և հանկարծ թոռս ինձ լուսանկարում է։ Ես նրան ասում եմ` քեզ նկարիր, աղջիկս, այլ ոչ թե ինձ, գեղեցկուհի՞ ես գտել։ Ձեր այդ լուսանկարի՞չն էլ ուրիշ մարդ չի գտել։ Թող մյուսներին նկարի», — ասում է Մարիա Տիմոֆեևան` գլխով ցույց տալով Sputnik Արմենիայի լուսանկարչին։
Կարծիք կա, որ մոլոկանները ծածկամիտ, չշփվող մարդիկ են, «օտարներին» չեն սիրում։ Ամենայն հավանականությամբ, առասպել է, քանի որ բոլոր մոլոկանները, որոնց մենք հանդիպեցինք, շատ բարեհամբույր էին։
«Մեզ մոտ հաճախ են գալիս ռուս զբոսաշրջիկները։ Գիտե՞ք` ինչ են հարցնում առաջին հերթին։ Իսկ հայերը ձեզ չեն նեղացնո՞ւմ», — ծիծաղելով պատմում է Մարիա Տիմոֆեևնայի ընկերուհին` Տատյանա Իվանովան։
Նա նշում է, որ հայերը և մոլոկանները կողք կողքի ապրում են արդեն երկու հարյուր տարի։
«Հայերը մեր եղբայրներն ու քույրերն են։ Մենք Հայաստանում ապրող մոլոկանների հինգերորդ սերունդն ենք։ Ի՞նչ խնդիրներ կարող են լինել մեր ժողովուրդների միջև», — տարակուսում է կինը։
Հայաստանի ցանկացած քաղաքում կամ գյուղում կարելի է հանդիպել Փաշինյանի դիմանկարով, «Դուխով» գրությամբ շապիկներով և գլխարկներով երեխաների։ Ֆիոլետովոյում նման հագուստով երեխաների չտեսանք։ Թվում է` «թավշյա հեղափոխությունը» շրջանցել է այս գյուղը, գյուղացիները չեն մասնակցել հեղափոխությանը և ոչ մի փոփոխություն չեն զգացել։
«Հարևան հայկական գյուղում (Մարգահովիտ` խմբ.) փակել էին ճանապարհները, ինչ-որ կարգախոսներ էին գոռում։ Մեզ ի՞նչ։ Մենք հայերեն չգիտենք, այնտեղ գնայինք, ի՞նչ անեինք։ Մեր ինչի՞ն է պետք», — ասում է մեր երկու զրուցակիցների հարևանը և շտապում բանջարանոց։
Կանանցից մեկը հետաքրքրվում է` ճի՞շտ է արդյոք, որ Փաշինյանը պատասխանում է մարդկանց նամակներին։
«Եթե այո, ապա արի նրան նամակ գրենք, Տատյանա Իվանովնա։ Թող վերադարձնի բոլոր այն փողերը, որոնք Տեր-Պետրոսյանը հանել է մեր թոշակներից և կերել։ Միգուցե վերադարձնի՞», — առաջարկում է Մարիա Տիմոֆեևնան` դիմելով ընկերուհուն։
Նատալյա Մաքսիմովնան էլ, որ բացել է Ֆիոլետովոյի առաջին և միակ հյուրատունը, կասկածում է, որ հեղափոխությունը կլավացնի գյուղի վիճակը։ (Sputnik Արմենիան նրա հյուրատան մասին առանձին նյութ կգրի)։
«Մենք աշխատասեր մարդիկ ենք, նույնիսկ մեր փոքր երեխաներն են աշխատում հողամասերում, հոգ տանում ընտանի կենդանիների մասին։ Բայց մենք մեր բարիքը վաճառելու տեղ չունենք։ Հարևան հայկական գյուղերը դատարկ են։ Քաղաքները` նույնպես։ Ստիպված ենք մայրաքաղաք գնալ առևտուր անելու համար։ Մի՞թե ինչ-որ ղեկավար կարող է դա փոխել, մարդկանց վերադարձնել գյուղեր, որտեղ նրանց համար աշխատանք չկա։ Դժվար թե», — ասաց կինը։
Շատ մոլոկաններ կարոտով են հիշում խորհրդային ժամանակները, երբ նրանք լավ են ապրել, գյուղը բարգավաճել է, իսկ երիտասարդները չեն մեկնել արտագնա աշխատանքի։ Նրանք առայժմ չեն հավատում, որ իշխանափոխությունն ինչ-որ կերպ կազդի իրենց կյանքի վրա։
